Famelab: Νικήτρια είναι η επιστήμη!

       Πριν από λίγες μέρες ενημερώθηκα ότι ανακοινώθηκε η έναρξη του φετινού διαγωνισμού επικοινωνίας της επιστήμης Famelab στην Ελλάδα. Πληροφορίες για τον ίδιο το διαγωνισμό και την υποβολή δηλώσεων συμμετοχής θα βρείτε εδώ.
       Επιτέλους! Και λέω επιτέλους, διότι σε άλλες χώρες που συμμετέχουν στο θεσμό, έχουν ήδη προκριθεί οι εθνικοί νικητές για το διεθνή διαγωνισμό Famelab International που θα διεξαχθεί στο Cheltenham της Αγγλίας.
       Σκοπός αυτής της ανάρτησης δεν είναι η κριτική των όποιων λαθών ή κακών επιλογών σχετικά με την οργάνωση του διαγωνισμού αυτού στη χώρα μας, αλλά ακριβώς το αντίθετο: η ανάδειξη του οφέλους και των διαφόρων διασκεδαστικών παραμέτρων του, τόσο για τον ίδιο τον συμμετέχοντα όσο και για την κακόμοιρη και παραπεταμένη στην Ελλάδα έννοια της Επιστήμης!
       Στις ακόλουθες παραγράφους λοιπόν θα σας παρουσιάσω την εμπειρία μου από τη συμμετοχή μου πέρσι στο διαγωνισμό, από τη στιγμή της υποβολής της δήλωσης έως (αν προλάβω, αλλιώς σε επόμενη ανάρτηση...) την αυλαία του τελικού του Famelab International, στον οποίο εκπροσώπησα την Ελλάδα. Μη στραβομουτσουνιάζετε, δεν θα κάνω διαφήμιση του εαυτού μου – δεν το συνηθίζω άλλωστε. Το κέρδος και η ουσία αυτού του διαγωνισμού είναι μακράν σημαντικότερα από την απλή εγωιστική ικανοποίηση ενός ατόμου.
       Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την υποβολή της δήλωσης συμμετοχής. Εντελώς τυχαία ενημερώθηκα μέσω e-mail πέρσι από φίλη ότι διοργανώνεται αυτός ο διαγωνισμός, ο οποίος, σημειωτέον, διεξάγεται κάθε χρόνο από το 2007 παρακαλώ! Για καλή μου τύχη, πρόλαβα την τελευταία εβδομάδα υποβολής δήλωσης συμμετοχής. Η διασκέδαση ξεκινά από εδώ: πέρα από τη δήλωση, οι διοργανωτές ζητούσαν από τους συμμετέχοντες και ένα σύντομο βιογραφικό…αλλά λίγο διαφορετικό και συγκεκριμένα με αρκετή δόση χιούμορ! Πρόκληση λοιπόν να παρουσιάσεις τον εαυτό σου και την ακαδημαϊκή/επαγγελματική σου πορεία χωρίς περιορισμούς και τυπικότητες!
       Ορίστηκε, έτσι, μια ημερομηνία στην οποία θα διεξάγονταν οι ημιτελικοί, ένας στην Αθήνα, ένας στη Θεσσαλονίκη. Οι απανταχού επίδοξοι επιστήμονες έπρεπε να προετοιμάσουν μια παρουσίαση ενός θέματος επιστημονικού, με τρόπο σύντομο (διάρκειας 3 λεπτών), που δε θα σε παίρνει ο ύπνος στα μισά, που δεν θα νομίζεις ότι μιλά κινέζικα ο ομιλητής, που θα προσφέρει διασκέδαση, θα κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον σου και στο τέλος θα έχεις μάθει και κάτι φεύγοντας! Άλλη μια πρόκληση και ίσως…η πιο ενδιαφέρουσα!
       Μαζευόμαστε λοιπόν 40 νοματαίοι στο αμφιθέατρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, άλλοι ερευνητές, άλλου υποψήφιοι διδάκτορες, άλλοι δάσκαλοι και καθηγητές σε σχολεία, άλλοι άνεργοι, άλλοι φοιτητές, άλλοι διδάσκοντες σε Πανεπιστήμια. Ειδικότητες; Από όλα είχε ο μπαξές, κυρίως θετικής κατεύθυνσης επιστήμες: χημικοί, φυσικοί, βιολόγοι, υγειονολόγοι, οδοντίατροι, γεωλόγοι, γιατροί, μαθηματικοί, πληροφορικάριοι, μηχανικοί, αλλά και ψυχολόγοι, επικοινωνιολόγοι, φιλόσοφοι!
       Μες το άγχος οι περισσότεροι. Πώς θα τα πάμε; Θα προλάβουμε το χρόνο; Θα κολλήσουμε; Όλα αυτά μάταια όμως, διότι σκοπός δεν είναι η πίεση, αλλά…η διασκέδαση! Βάλτε το καλά στο μυαλό σας: δε σας παίρνει κανείς το κεφάλι και λάθος να κάνετε, δε σας κοροϊδεύει κανείς, δεν ενδιαφέρει κανέναν η εξωτερική σας εμφάνιση ή ο τρόπος που μιλάτε! Αυτό που θέλουν από εσάς είναι η ικανότητα, το ταλέντο, να παρουσιάσετε, να εξηγήσετε ένα επιστημονικό θέμα με απλά λόγια, κάνοντας και πλάκα ει δυνατόν ή δραματοποιώντας την ιστορία σας. Αναζητείται ένας καλός συνδυασμός ατόμου που γνωρίζει τι λέει και το λέει με τρόπο κατανοητό από τον κόσμο που δεν έχει ιδέα για το θέμα αυτό!

       Πέφτει γέλιο λοιπόν στον ημιτελικό, μαθαίνουμε πράγματα, προβληματιζόμαστε. Σε αυτή τη γραμμή κινείται και η έμπειρη κριτική επιτροπή: μην φοβάστε, δε δαγκώνουν! Μάλλον θα βοηθήσουν στη βελτίωση της προσπάθειας του καθενός, μέσα από στοχευμένα σχόλια, έξυπνα κολπάκια, ενίοτε και ξεκαρδιστικές ατάκες! Είναι λοιπόν καλή ευκαιρία και για το λοιπό κόσμο που δε συμμετέχει στο διαγωνισμό, να παρακολουθήσει τη διαδικασία επιλογής υποψηφίων για τον τελικό.
       Μετά από αρκετή ώρα και επικές μάχες μεταξύ των υποψηφίων, ανακοινώνονται οι 10 εκλεκτοί, αντίστοιχα και πόσοι άλλοι από τη συμπρωτεύουσα, για να τους απολαύσουμε ξανά στον τελικό του διαγωνισμού.

       Μια σημαντική παρατήρηση εδώ: οι λοιποί που δεν προκρίνονται, δεν είναι καθόλου «μη εκλεκτοί»! Ίσως θα ’πρεπε να είναι πιο χαλαροί στις παρουσιάσεις τους, να έχουν επιλέξει ένα πιο πιασάρικο θέμα, να χρειάζονταν περισσότερη εξάσκηση, κανείς όμως δεν νοείται υποδεέστερος! Όλοι έχουν τη σπίθα της επιστήμης μέσα τους και της χαράς να τη μεταδίδουν! Αυτοί οι άνθρωποι δεν πρέπει να χάνονται! Θα μου πείτε, στην Ελλάδα ζεις, όμως και αυτοί οι επιστήμονες μπορούν να αξιοποιηθούν για τον σπουδαίο σκοπό: να έρθει ο απλός κόσμος κοντά στην επιστήμη!
       Επανερχόμενος, τι διαφορά έχει ο τελικός; Μα σε πάει Αγγλία φυσικά! Πέρα από το δώρο που παίρνει κανείς ως νικητής (διόλου ευκαταφρόνητο ένα laptop, ένα tablet, μια κάμερα κ. λπ.), χρίζεται εκπρόσωπος της Ελλάδας, παίρνει το εισιτήριο και αποβιβάζεται στη Μ. Βρετανία για να καταπλήξει και τα αγγλικά πλήθη!
       Μέχρι να φτάσεις όμως τελικό, έχεις την ευκαιρία να παραστείς σε διήμερο σεμινάριο, το επονομαζόμενο και masterclass, με ξένες προσωπικότητες καταξιωμένες στο χώρο της επικοινωνίας της επιστήμης! Κατά τη διάρκεια του masterclass, γνωρίζεσαι καλύτερα με τους λοιπούς φιναλίστ, μαθαίνεις αρκετά για την οργάνωση παρουσιάσεων σχετικών με την επιστήμη, την παρουσία εν γένει του ομιλητή, τη συμμετοχή σε συνεντεύξεις, κάνεις πρακτική εξάσκηση σε συνέντευξη και σε παρουσίαση θέματος. Το αγγλικό χιούμορ των «εκπαιδευτών» στο masterclass συχνά θα σας φτάσει σε σημείο να κρατάτε την κοιλιά από το πολύ γέλιο!
       Έρχεται λοιπόν και η μέρα του τελικού των Hunger Games, εεεεε, συγγνώμη, του Famelab ήθελα να πω! Κρύψτε τα βέλη, τα σπαθιά και τα λοιπά όπλα σας! Τώρα μόνο ο εαυτός σας σας σώζει! Αφήστε τον ελεύθερο να κάνει αυτό που γνωρίζει καλά: να χαρεί τη διαδικασία, να διασκεδάσει, να γελάσει, να δείξει ποιος είναι ο ειδικός, αλλά χωρίς να θίξει. Αφήστε τον να τον απολαύσουν οι θεατές, να μάθουν από αυτά που θα πει, να προβληματιστούν. Εσείς να έχετε μόνο ένα πράγμα στο μυαλό: δεν υπάρχουν ηττημένοι σε αυτό το διαγωνισμό! Όλοι είναι νικητές! Και ας μην πάρουν κανένα δώρο. Κάθε διαγωνιζόμενος είναι και ένας μαχητής στον πόλεμο κατά της άγνοιας, της αμάθειας, της εσκεμμένης - με ποικίλους τρόπους - διατήρησης του κοινού στο σκοτάδι από πλευράς επιστημονικής γνώσης. Όλοι μπορούν να συνεισφέρουν στην πληροφόρηση των θεατών, στην αφύπνισή τους, στην παρακίνηση του ενδιαφέροντός τους να ασχοληθούν περισσότερο και βαθύτερα με θέματα που απασχολούν την ζωή, την κοινωνία, την υγεία.

       Δεν υπάρχουν ηττημένοι σε αυτόν τον διαγωνισμό. Νικήτρια είναι η επιστήμη!

Μαθαίνοντας ξένη γλώσσα σε μεγαλύτερη ηλικία. Μέρος 2ο.

       Hallo! Alles gut? Νομίζω είμαι έτοιμος να διαπραγματευτώ με την Frau Merkel!
       Είδαμε στο πρώτο μέρος αυτής της ανάρτησης ότι η μεγαλύτερη ηλικία δεν αποτελεί εμπόδιο στην εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας και ότι οι ενήλικες μπορούν να τα καταφέρουν εξίσου καλά ή ακόμη και καλύτερα από τους πιτσιρικάδες (δώστε μου λίγο θάρρος ρε παιδιά, όλα μόνος μου θα τα λέω;).
       Θα φανταζόσαστε όμως ότι η εκμάθηση ξένης γλώσσας "στα γεράματα" κάνει καλό στην υγεία; Έρευνες δείχνουν ότι συμβάλλει στην καθυστέρηση της εμφάνισης προβλημάτων μνήμης.

Πηγή

       Πιο αναλυτικά, επιστήμονες μελέτησαν 230 άνδρες και γυναίκες με μέσο όρο ηλικίας 73 ετών, οι οποίοι μιλούσαν στο παρελθόν ή μιλούν πλέον δύο έως επτά γλώσσες. Ανακάλυψαν, λοιπόν, πως άτομα που μιλούσαν τέσσερις ή περισσότερες γλώσσες παρουσίαζαν πέντε φορές μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν γνωστικά προβλήματα συγκριτικά με τα άτομα που μιλούσαν μόνο δύο γλώσσες. Εκείνα τα άτομα που μιλούσαν τρεις γλώσσες είχαν τρεις φορές μικρότερη πιθανότητα να παρουσιάσουν προβλήματα μνήμης σε σχέση με τα δίγλωσσα άτομα.
       Ακόμη και να μη μιλά κάποιος μια δεύτερη γλώσσα, η εκμάθηση μιας γλώσσας οποτεδήποτε στην ζωή μπορεί να βοηθήσει τη λειτουργία του εγκεφάλου και να αποτελέσει όπλο ενάντια στη νόσο Alzheimer. Η ψυχολόγος Ellen Bialystok και οι συνεργάτες της στο Πανεπιστήμιο York του Τορόντο εξέτασαν περίπου 450 ασθενείς με Alzheimer. Οι μισοί εξ αυτών ήταν δίγλωσσοι. Παρότι οι ασθενείς είχαν όλοι παρόμοια επίπεδα γνωστικής αναπηρίας, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτοί που μιλούσαν δύο γλώσσες, είχαν διαγνωσθεί με Alzheimer κατά μέσο όρο περίπου 4 χρόνια αργότερα από εκείνους που μιλούσαν μονάχα μία γλώσσα. Επίσης, τα δίγλωσσα άτομα ανέφεραν ότι τα συμπτώματά τους ξεκίνησαν περίπου 5 χρόνια αργότερα από ό,τι σε εκείνα τα άτομα που μιλούσαν μία γλώσσα. Δηλαδή, αυτοί που μιλούσαν δύο γλώσσες κατάφεραν να αντιμετωπίσουν την ασθένεια για μερικά χρόνια ακόμη, προτού αυτή εκδηλωθεί.
       Αξονικές τομογραφίες του εγκεφάλου των ασθενών με Alzheimer έδειξαν ότι μεταξύ ασθενών που λειτουργούν στο ίδιο επίπεδο, εκείνοι που μιλούσαν δύο γλώσσες, παρουσίαζαν πιο προχωρημένη εγκεφαλική επιδείνωση από εκείνους που μιλούσαν μονάχα μία γλώσσα. Ωστόσο αυτή η διαφορά δεν ήταν εμφανής στη συμπεριφορά των ασθενών ή στις ικανότητές τους να λειτουργούν. Οι δίγλωσσοι άνθρωποι δρούσαν ως μονόγλωσσοι ασθενείς, των οποίων η ασθένεια ήταν λιγότερο προχωρημένη. 
       Οι ερευνητές υποστηρίζουν πως η διγλωσσία προστατεύει τους γηραιότερους ενήλικες, ακόμη και αφότου η νόσος Alzheimer έχει ξεκινήσει να επηρεάζει τη γνωστική λειτουργία. Αυτή η προστασία πηγάζει από τις διαφορές του εγκεφάλου μεταξύ αυτών που μιλούν μία γλώσσα και εκείνων που μιλούν περισσότερες. Συγκεκριμένα, οι μελέτες διαπιστώνουν πως οι δίγλωσσοι άνθρωποι εξασκούν περισσότερο ένα εγκεφαλικό δίκτυο γνωστό ως εκτελεστικό σύστημα ελέγχου. Το σύστημα αυτό περιλαμβάνει τμήματα του προμετωπιαίου φλοιού και άλλων περιοχών του εγκεφάλου και συνιστά τη βάση της ικανότητάς μας να σκεφτόμαστε με πολύπλοκους τρόπους. Πρόκειται για το σημαντικότερο τμήμα του μυαλού μας, διότι ελέγχει την προσοχή και οτιδήποτε θεωρούμε ως μοναδική ανθρώπινη σκέψη.
       Οι δίγλωσσοι άνθρωποι, σύμφωνα με τη θεωρία, πρέπει διαρκώς να εξασκούν αυτό το εγκεφαλικό σύστημα ώστε να αποτρέψουν την ανάμειξη των δύο γλωσσών τους. Οι εγκέφαλοί τους πρέπει να ταξινομούν μέσω πολλαπλών επιλογών την κάθε λέξη, να αλλάζουν από τη μία γλώσσα στην άλλη και τούμπαλιν και να διατηρούν τα πάντα σε τάξη. Όλη, λοιπόν, αυτή η διαδικασία φαίνεται να αποφέρει ένα γνωστικό πλεονέκτημα: την ικανότητα να τα καταφέρνουν, καθώς προχωρά η γήρανση και ο εγκέφαλος πολιορκείται από ασθένειες, όπως αυτή του Alzheimer. Φυσικά, η διγλωσσία δεν αποτρέπει τη νόσο. Εντούτοις, επιτρέπει στους ασθενείς με Alzheimer να την αντιμετωπίσουν καλύτερα.
       Άντε, σας αφήνω τώρα! Πρέπει να κάνω τη Hausaufgabe που μας έβαλε η δασκάλα!

Πηγή