Κομήτες, αστεροειδείς, μετεωρίτες και το πεφταστέρι που αυτοί μίσησαν.

       Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας! Σήμερα σας έχω μια έκπληξη: η Βασιάννα Λασπίτα από το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών θα μας πάει μια νυκτερινή βολτίτσα...

       Όλα τα παραμύθια ξεκινούν ενίοτε με το ''μια φορά κι έναν καιρό'', το οποίο αντιπροσωπεύει μία μόνο στιγμή στον ανθρώπινο χρόνο...Όμως δεν είναι ο μοναδικός. Υπάρχει και ο σχετικός χρόνος, αυτός στον οποίο βασίζεται το συμπαντικό ρολόι για να περιστρέφει τους λεπτοδείκτες του. 
       Μιλώντας για σχετικό χρόνο...δεν υπάρχει τίποτα μαγευτικότερο από το να γνωρίζετε ότι το αστέρι, του οποίου το κύκνειο άσμα μόλις είδατε στον ουρανό (δηλαδή την έκρηξη του, επειδή δεν έχει πλέον άλλη ενέργεια για να επιβιώσει - το πώς θα το μάθετε σε επόμενη ανάρτησή μου), υπήρξε κάποτε, χιλιάδες χρόνια πριν, ακόμα και πριν από τους δεινόσαυρους! Κι όμως, είστε πολύ τυχεροί που το παρατηρείτε τώρα: επιτέλους, μετά από ταξίδι τόσων χιλιάδων χρόνων, τα φωτόνια από την έκρηξη του αστέρα κατάφεραν να φτάσουν στον αμφιβληστροειδή σας!
       Φανταστείτε λοιπόν τώρα, να ταξίδευε ο μικρός πρίγκηπας στον πλανήτη μας εν έτει 2014 και να ρωτούσε τι ώρα είναι! Το πιθανότερο θα ήταν, μετά την απάντησή σας, να σας κοίταζε όπως θα κοιτάζατε εσείς κάποιον που υποστήριζε ακόμα ότι η Γη είναι επίπεδη και τον ουρανό τον στηρίζει αγκομαχώντας στους ώμους του ο Άτλας (όχι, δεν είσαι ένας/μία από αυτούς). Αλλά ο μικρός πρίγκηπας δεν θα παραξενευόταν μόνο με την απόλυτη θεώρηση του χρόνου αλλά και με τα πιστεύω μας για αυτές τις πύρινες σφαίρες εκεί πάνω, που κάποτε βαφτίστηκαν αστέρες...για να μετονομαστούν πεφταστέρια (αν και ακόμα χειρότερο θα ήταν να του ζητήσετε να κάνει μία ευχή, καθώς πέφτουν).

Πηγή

       Τι είναι, λοιπόν, τα πεφταστέρια;;; Δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία ακόμα ανθρώπινη παρανόηση (μαζί με τη μέτρηση βάρους σε kg, το ''άνοιξε το φως'', ενώ κανονικά κλείνεις το κύκλωμα και τα λεφτά που υπάρχουν στη χώρα). Μπορεί εσύ, ρομαντικά, να βλέπεις μία πύρινη σφαίρα με ουρά να κάνει μία ελεύθερη πτώση στο νυχτερινό πέπλο, ανθιστάμενη στους νόμους του διαστήματος, αλλά δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας κομήτης!

Πηγή

       Άρπαξε, λοιπόν, τη σανίδα σου και ας βουτήξουμε λίγο πιο βαθιά...
       Τι είναι ένας κομήτης; Ο κομήτης είναι ένα ουράνιο σώμα που κατοικοεδρεύει και "σιτίζεται" στις παρυφές του ηλιακού μας συστήματος (νέφος Oort και ζώνη Kuiper). Οι πυρήνες των κομητών αποτελούνται, κυριολεκτικά, από παγωμένα αέρια μονοξειδίου του άνθρακα (CO), διοξειδίου του άνθρακα (CO2), μεθανίου (CH4) και αμμωνίας (NH3), βρωμερούς υδρογονάνθρακες και αμινοξέα – έτσι εμπλουτίστηκε και ο πρωτοπλανήτης Γη – πάγο νερού και κονιορτό (σκόνη ντε!). Έχουν συνήθως σχήμα που αποτελεί εικαστική παρέμβαση στα κατά τ' άλλα σφαιρικά, λόγω βαρυτικής έλξης, ουράνια σώματα, αφού η έλξη αυτή δεν φτάνει για να τα ''στρογγυλέψει''.
       Η μορφή τους πάντως είναι, αν μη τι άλλο, αρχοντική: πυρήνας, κόμη και ουρά! Η κόμη – όπως τα ατίθασα μαλλιά – αποτελεί την ''ατμόσφαιρα'' που περιβάλλει προστατευτικά το στερεό πυρήνα από τα νύχια της ηλιακής ακτινοβολίας (ανατριχιαστικό!). Η ουρά συνιστά την τελική πινελιά στον γοητευτικό κομήτη, εκτελώντας χρέη διχαλωτής ουράς πτηνού: η μία εκ των δύο αποτελείται από ιόντα και η άλλη από τη γνωστή και αγαπημένη σκόνη.

Κομήτης ISON (Πηγή)

       Ας βουτήξουμε τώρα παραδίπλα, στα συμπαντικά ξαδέρφια των κομητών, τους αστεροειδείς. Βρίσκονται στην κύρια ζώνη αστεροειδών, μεταξύ Άρη και Δία, ενώ παράλληλα δεν αφήνουμε από τα μάτια μας και τη ζώνη Kuiper που τόσο αγαπούν. Κάποιοι είναι χαριτωμένοι, με μήκος που φτάνει τα δεκάδες μέτρα, και άλλοι ευμεγέθεις, συγκρίσιμοι σε σχέση με τη μητέρα Γη, με μήκος που αγγίζει τα εκατοντάδες χιλιόμετρα. 

Πηγή

       Ο ήλιος, εξαιτίας της κτητικότητας που του προκαλεί το ισχυρό βαρυτικό του πεδίο, τους κρατά σε τροχιά γύρω του...και έτσι οι καταδικασμένοι, σε αέναη περιφορά γύρω από αυτόν (περιηλιακή τροχιά) αστεροειδείς, ονομάζονται μετεωροειδείς. Μάλιστα, οι μεγαλύτεροι σε μέγεθος έχουν σφαιρικό σχήμα (νάνοι πλανήτες), εξαιτίας της ίδιας τους της βαρύτητας που έλκει τα μόρια της μάζας του αστεροειδή προς το εσωτερικό του. 

       Γεννήθηκαν, κατά πάσα πιθανότητα, από μεσοαστρικό νέφος που πολύ θα ήθελε να γίνει πλανήτης, αλλά κακοτύχησε εξαιτίας της βαρυτικής έλξης του γίγαντα Δία. Αστεροειδείς, δηλαδή, θεωρούνται τα μικρά σώματα γύρω από τον Ήλιο, των οποίων το μέγεθος ξεπερνά τα 50 μέτρα (για να διακρίνονται από τους μετεωροειδείς) και φτάνει μέχρι τα 2500 χιλιόμετρα (όχι, μη συγχυζόμαστε, δεν είναι πλανήτες). Επιπλέον, είναι τόσο εγωκεντρικοί, που για να διαφοροποιηθούν από τα ξαδέρφια τους, τους κομήτες, αποτελούνται κυρίως από πυρίτιο, σίδηρο και άνθρακα, ενώ εκείνοι οι καημένοι...είναι σκέτο ψύχος! (ο πάγος που προαναφέρθηκε)
       Υπάρχουν όμως και τα παιδιά των τελευταίων (κομητών), τα θραύσματά τους. Ετοιμαστείτε για τα άπατα και...χαιρετίστε τους μετεωρίτες!

       Οι μετεωρίτες είναι η χαρά τόσο των καταστροφολόγων όσο και των γεωλόγων (όχι, δεν πηγαίνουμε μαζί). Ο μετεωρίτης καταλήγει ακριβώς όπως το μικρό έντομο στον ιστό μιας μαύρης χήρας: παγιδεύεται. Η καταστροφή του είναι βέβαιη! Ο δολοφόνος του; Η τριβή που αναπτύσσεται με τα μόρια του αέρα και προκαλεί την καύση του κατά την είσοδο στη γήινη ατμόσφαιρα! 

       Έτσι, από τη στιγμή που θα αποσπαστεί από τον κομήτη και εγκλωβιστεί στην τροχιά της Γης, είναι πιο αξιοθρήνητος και από τον Όλιβερ Τουίστ πριν γνωρίσει τον καλό βιβλιοπώλη. Βέβαια, όπως κάθε τι στο Σύμπαν, έτσι και αυτός, αναλόγως του μεγέθους του, μπορεί να αφανίσει ολόκληρο τον πλανήτη! (Όχι, στον αφανισμό των δεινοσαύρων, η πρόσκρουση του αστεροειδούς στη Γη είχε απλή συμβολή, αφού, ήδη πριν από αυτόν, παροξυσμική δραστηριότητα ηφαιστείων είχε κάνει αφιλόξενο για την ζωή τότε τον πλανήτη). 

       Απόδειξη των συγκρούσεων αλλά και της συνεισφοράς τους στην εξέλιξη της Γης και της ζωής πάνω της, αποτελούν οι κρατήρες, που δημιουργεί η πρόσκρουσή τους, μα και η χημική τους σύσταση, η οποία συγγενεύει με χημικές ενώσεις που βρίσκονται στο διάστημα.

Κρατήρας Barringer, Arizona, Η. Π. Α. (Πηγή)

       Επομένως, την επόμενη φορά που θα δείτε τη γοητευτική, πύρινη μπάλα να έρχεται κατά πάνω σας, πριν βάλετε τα πόδια στους ώμους, σταθείτε να γευτείτε λίγο τη μαγεία της μεσοαστρικής ύλης, από την οποία αποτελείστε κιόλας, κι ας μην μπορείτε να την αγγίξετε...εκτός αν γίνετε κι εσείς ένας μικρός πρίγκηπας και κατοικήσετε το δικό σας πλανήτη νάνο :)


Βασιάννα Λασπίτα

Εκκολαπτόμενη γεωλόγος, ερωτευμένη με τα άστρα...