Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας!
Πριν από λίγους μήνες, ο φίλος και Famelabber Νίκος Μουστάκας είχε την καταπληκτική ιδέα της προβολής του έργου των επιστημόνων/ερευνητών μας, ώστε να γνωρίζει το ευρύ κοινό με τι ασχολούνται στα εργαστήρια και τι φαινόμενα μελετούν.
Κάνοντας, λοιπόν, την αρχή σήμερα, έχω την τιμή να φιλοξενώ συνέντευξη της πολύ καλής φίλης και ερευνήτριας στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), της Δάφνης Σιφνιώτη. Η Δάφνη μας μίλησε για το φαινόμενο των κυμάτων θύελλας, αρκετά επίκαιρο μετά και από τον καταστροφικό τυφώνα στις Φιλιππίνες πριν μερικές ημέρες.
1. Παρουσιάσου!
Ονομάζομαι Δάφνη Σιφνιώτη και είμαι κάτοχος πτυχίου Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του Ε.Κ.Π.Α., καθώς και μεταπτυχιακού διπλώματος MSc in Atmosphere, Ocean and Climate του Πανεπιστημίου του Reading της Μ. Βρετανίας. Από το Μάρτιο του 2011 εκπονώ τη διδακτορική μου διατριβή στον Τομέα Φυσικής Γεωγραφίας & Κλιματολογίας του Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος Ε.Κ.Π.Α.
2. Με τι ασχολείσαι αυτήν την περίοδο;
Από το 2012 απασχολούμαι σε 2 ερευνητικά προγράμματα που «τρέχουν» από τον Τομέα Φυσικής Γεωγραφίας και Κλιματολογίας του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, τα οποία μελετούν την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας. Ειδικότερα, επικεντρώνονται στον τομέα της παράκτιας διάβρωσης αλλά και στην εξέλιξη ενός ποτάμιου συστήματος και του δέλτα του.
3. Ποιο το αντικείμενο της έρευνας σου;
Η διδακτορική μου διατριβή διερευνά τη σύνδεση των χαρακτηριστικών των κυμάτων των ελληνικών θαλασσών με τις ατμοσφαιρικές συνθήκες (παρελθοντικές και παρούσες) και πώς η σύνδεση αυτή συσχετίζεται με τη διάβρωση των ακτών. Ακόμα, λαμβάνεται υπόψη και ο παράγοντας της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα και πώς θα επηρεάσει την εξέλιξη της παράκτιας ζώνης, όπως π. χ. τι θα γίνει με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας ή με την αύξηση/ελάττωση της συχνότητας ακραίων καιρικών φαινομένων.
4. Ωραία, ψάξαμε τι σχέση έχει ο καιρός με τα κυματάκια και τι παθαίνει στη συνέχεια η παραλία εξαιτίας αυτής της σχέσης. Γιατί μας ενδιαφέρει όμως να το μάθουμε;
Εδώ και αρκετό καιρό, έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον, από άποψη και επιστήμης αλλά και εφαρμογής, για την Παράκτια Μετεωρολογία - Ωκεανογραφία. Αυτό το ενδιαφέρον οφείλεται στην προσπάθεια να εξηγηθούν πολλά παράκτια καιρικά φαινόμενα, καθώς και στο ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού της γης διαμένει σε παράκτιες περιοχές. Ειδικότερα, τα τελευταία χρόνια η παροχή πληροφοριών από δορυφόρους, καθώς και η αυξανόμενη αξιοπιστία στατιστικών μοντέλων που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση και την πρόγνωση καιρικών και κυματικών φαινομένων, μας έχουν δώσει τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να είμαστε και εμείς πιο έτοιμοι απέναντι σε ακραία μετεωρολογικά γεγονότα, όπως οι ανεμοστρόβιλοι, οι τυφώνες, οι καταιγίδες κ.ά.
5. Πώς επιδρούν, λοιπόν, τέτοια ακραία καιρικά φαινόμενα στις ακτές;
Στις παράκτιες περιοχές, είτε λιμνών είτε ωκεανών και θαλασσών, συναντάται το φαινόμενο των κυμάτων θύελλας (storm surge). Είναι πιθανόν αρκετοί να το έχουν δει σε κάποια παραλία της Ελλάδας, όταν πλησιάζει την ακτή ένα έντονο καιρικό φαινόμενο, όπως τυφώνες και καταιγίδες. Κατά τη διάρκεια ενός έντονου φαινομένου, η ποσότητα νερού που μεταφέρεται από τους ισχυρούς ανέμους, κινείται σαν ένα μεγάλο υδάτινο σώμα, το οποίο είναι πιο ψηλό από τη μέση στάθμη της θάλασσας.
Όπως πλησιάζει την ακτή, μπορεί να εισχωρήσει αρκετά μέσα στις ηπειρωτικές περιοχές και να τις πλημμυρίσει. Ως ξαφνικό γεγονός μπορεί να χτυπήσει πολύ έντονα την ξηρά με μεγάλα κύματα και να προκαλέσει αρκετές ζημιές. Ειδικότερα, σε περιοχές που είναι χτισμένες λίγα εκατοστά από τη στάθμη της θάλασσας, οι καταστροφές μπορεί να είναι πιο έντονες, καθώς τα κύματα αυτά μπορεί να φτάσουν ως και τα 12 μέτρα ύψος. Το συγκεκριμένο φαινόμενο συγχέεται συχνά με τα κύματα παλίρροιας, τα οποία οφείλονται καθαρά σε αστρονομικά αίτια, ενώ τα κύματα θύελλας σε μετεωρολογικά. Ο συνδυασμός των δύο φαινομένων μπορεί να είναι άκρως επικίνδυνος, καθώς θα αυξάνεται το ύψος της στάθμης της θάλασσας ακόμα πιο πολύ.
Ας δώσουμε μερικά παραδείγματα.
Κατά τη διάρκεια του τυφώνα Κατρίνα, που έπληξε τις Ανατολικές ΗΠΑ τον Αύγουστο του 2005, οι ζημιές από τα κύματα αυτά ήταν αρκετά μεγάλες.
Εικ. 1: Νέα Ορλεάνη (Η.Π.Α.), μερικές ημέρες μετά τον τυφώνα Κατρίνα (Πηγή)
Ο τυφώνας Κατρίνα, στην πλήρη εξέλιξή του, ταξινομήθηκε στην υψηλότερη κατηγορία τυφώνων και εκτιμάται ότι προκάλεσε καταστροφές αξίας 125 εκατομμυρίων δολαρίων.
Στην Ανατολική Μεσόγειο, τέτοια φαινόμενα οφείλονται κυρίως σε καταιγίδες που ξεκινούν από τον Κόλπο των Λεόντων της Γαλλίας ή και από την Αδριατική. Για παράδειγμα, το Φεβρουάριο του 2012, κύματα θύελλας ύψους 6 μέτρων «χτύπησαν» τις ακτές της Κύπρου. Τα κύματα αυτά οφείλονταν σε καταιγίδα που είχε «γεννηθεί» στον Κόλπο των Λεόντων, η οποία διέσχισε τα Στενά της Σικελίας και το Αιγαίο, καταλήγοντας στην παράλια ζώνη της Κύπρου.
Εικ. 2: Κύματα θύελλας στις ακτές της Κύπρου το Φεβρουάριο 2013 (Πηγή)
Για να έρθουμε και στην επικαιρότητα, στην περίπτωση του τυφώνα Haiyan που έπληξε τις Φιλιππίνες στις 7 Νοεμβρίου 2013, οι δυνατοί άνεμοι έφτασαν τα 235 χλμ/ώρα και οι ριπές άγγιξαν τα 315 χλμ/ώρα. Οι πρώτες πληροφορίες δίνουν κύματα θύελλας ως και 6 μέτρα. Ειδικότερα, το αεροδρόμιο Tacloban καταστράφηκε από ένα κύμα θύελλας 5,2 μέτρων που έφτασε μέχρι το 2ο όροφο!
Έστω και αν στην Ελλάδα δεν έχουμε τόσο έντονους τυφώνες, έχουμε καιρικά γεγονότα που μπορούν να προκαλέσουν αρκετές ζημιές. Ο συνδυασμός των γεγονότων αυτών με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και με τις υπό διάβρωση παραλίες μας, μπορεί να αποδειχτεί αρκετά επικίνδυνος και ζημιογόνος για τις παράκτιες ζώνες της χώρας.
6. Επομένως, χάρη σε σας που ασχολείστε με τη μελέτη αυτών των επικίνδυνων φαινομένων, εμείς θα είμαστε σε θέση να προστατευτούμε από αυτά. Πώς διαβλέπεις το μέλλον του κλάδου σας;
Χμμμ! Στην Ελλάδα ο κλάδος αυτός μόλις έχει αρχίσει να αναπτύσσεται, τουλάχιστον από επιστημονικής άποψης και έρευνας (με τη βοήθεια των ΕΣΠΑ). Όλοι έχουμε παρατηρήσει κάποια αλλαγή σε μια αγαπημένη μας παραλία με το πέρασμα του χρόνου, όπως ίσως και προβλήματα σε κτίσματα της παράκτιας ζώνης. Δυστυχώς, δεν εφαρμόζεται αρκετά το κομμάτι της αντιμετώπισης των καιρικών φαινομένων και της παράκτιας διάβρωσης.
Στο εξωτερικό, γνωρίζω ότι χώρες όπως οι Σκανδιναβικές, η Μεγάλη Βρετανία και η Ολλανδία, έχουν λάβει τα ανάλογα μέτρα. Είναι σημαντικό ότι στις χώρες αυτές, υπάρχουν εκθέσεις από επιστημονικά ερευνητικά κέντρα που αναφέρουν πιθανά σενάρια εξέλιξης των ακτογραμμών τους και τους τρόπους αντιμετώπισης φαινομένων που θα μπορούσαν να βλάψουν τις παραλίες τους. Όπως σου είπα και πριν, ο κλάδος αυτός ακόμα εξελίσσεται, μακάρι να εξελιχθεί και πιο γρήγορα στην Ελλάδα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου