Αντιβακτηριακό σαπούνι: O Terminator των βακτηρίων επικίνδυνος για την υγεία μας;

       Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας!
       Διαβάζοντας ένα άρθρο στο διαδίκτυο τις προάλλες, καταρρίφθηκε η κοσμοθεωρία που πρέσβευα τόσες δεκαετίες περί υγιεινής και πλυσίματος των χεριών με αντιβακτηριακά σαπούνια!
       Όχι τίποτα άλλο, αλλά ποιος ακούει τώρα τη μάνα μου, που αν διαβάσει αυτό το άρθρο θα αρχίσει: "Ορίστε, στα 'λεγα εγώ, είσαι υποχόνδριος! Τι πάθαμε εμείς που χρησιμοποιούσαμε τα απλά σαπούνια;". Νατάσα, ξέρεις εσύ.
       Το άρθρο λοιπόν που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό smithsonianmag.com, παρουσίαζε πέντε λόγους, για τους οποίους θα πρέπει μάλλον να κόψουμε τα σαπούνια που διαφημίζονται ότι σκοτώνουν τα βακτήρια. Αφορμή του δημοσιεύματος; Η πρόσφατη αναθεώρηση της θέσης της αμερικανικής Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) σχετικά με τα αντιβακτηριακά σαπούνια. Και πώς τους ήρθε τώρα και άλλαξαν γνώμη;
       Μην εκπλαγείτε, δε συμβαίνουν μόνο στη χώρα μας αυτά: άργησαν λιγάκι να ολοκληρώσουν την έκθεσή τους για τη σπιτική χρήση αυτών των σαπουνιών...Για την ιστορία, το 1972 ανατέθηκε στην εν λόγω Υπηρεσία να εκδώσει οδηγίες σχετικά με τη χρήση της χημικής ουσίας triclosan, η οποία συνιστά ενεργό συστατικό των σαπουνιών αυτών, στα οικιακά προϊόντα. Επειδή όμως έβρεχε, δεν είχαν εφευρεθεί ακόμη οι διπύρηνοι επεξεργαστές και οι φώκιες από monachus monachus άρχισαν να τριγυρνούν δυο δυο σαν τους Χιώτες, η έκθεσή τους συντάχθηκε μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο!

Πηγή

       Και το περιεχόμενο αυτής; Η έκθεση συμπεραίνει ότι οι συνέπειες της χρήσης των αντιβακτηριακών σαπουνιών ξεπερνούν σε σπουδαιότητα τα οφέλη, προκαλώντας παράλληλα τους κατασκευαστές να αποδείξουν ότι όντως τα σαπούνια αυτά είναι ασφαλή και περισσότερο αποτελεσματικά από την απλή πλύση με κοινό σαπούνι και νερό, αλλιώς θα τους υποχρεώσει να τα αποσύρουν από τα ράφια ως το 2016.
       Για να μην φάτε τα νύχια σας από την αγωνία, ίσως να μη χρειάζεται να περιμένουμε ως τότε για να σταματήσουμε να πλενόμαστε με αντιβακτηριακά σαπούνια. Και να τα πέντε γιατί:

1. Τα αντιβακτηριακά σαπούνια δεν είναι περισσότερο αποτελεσματικά από το κοινό σαπούνι με νερό. 

      

       Πέρα από τις τέσσερις δεκαετίες έρευνας της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων, πολυάριθμες άλλες μελέτες έχουν καταλήξει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι το triclosan είναι περισσότερο υγιεινό σε σύγκριση με το πατροπαράδοτο σαπούνι.

       Οι κατασκευαστές φυσικά διαφωνούν και διακηρύττουν ότι το triclosan είναι σαφέστατα πιο αποτελεσματικό. Και έχουν δίκιο! Αν φυσικά ληφθεί υπόψη μονάχα...η μέτρηση αυστηρά του αριθμού των βακτηρίων στα χέρια ενός ατόμου μετά τη χρήση! Όντως τα αντιβακτηριακά σαπούνια εξολοθρεύουν ελαφρώς περισσότερα βακτήρια από ό,τι τα κοινά.
       Δεν αρκεί όμως αυτό για την FDA. Ζητά στοιχεία που να δείχνουν ότι αυτό μεταφράζεται σε ένα πραγματικό κλινικό όφελος, κοινώς ότι αρρωσταίνουμε λιγότερο! Έως τώρα, η ανάλυση των οφελών στην υγεία δε δείχνει ότι το triclosan μπορεί να μειώσει τη μετάδοση αναπνευστικών ή γαστρεντερικών λοιμώξεων. Πιθανόν, διότι τα σαπούνια αυτά στοχεύουν ειδικά στα βακτήρια και όχι στους ιούς, οι οποίοι προξενούν την πλειοψηφία των εποχιακών κρυωμάτων και γριπών.

2. Η χρήση των αντιβακτηριακών σαπουνιών μπορεί να δημιουργήσει βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.

       Η εκτεταμένη χρήση αντιβιοτικών μπορεί να προκαλέσει ανθεκτικότητα, η οποία προέρχεται από ένα μικρό υποσύνολο ενός πληθυσμού βακτηρίων με τυχαία μετάλλαξη, που του επιτρέπει να επιβιώσει στην έκθεση στη χημική ουσία. Εάν η ουσία χρησιμοποιείται αρκετά συχνά, θα σκοτώσει τα υπόλοιπα βακτήρια, όχι όμως και αυτό το ανθεκτικό υποσύνολο, το οποίο αναπτύσσεται ραγδαίως. Εάν τούτο συμβεί σε αρκετά μεγάλη κλίμακα, ουσιαστικά μπορεί να καταστήσει την ουσία άχρηστη ενάντια στο στέλεχος των βακτηρίων. Σύμφωνα με εργαστηριακές μελέτες, υπάρχει πιθανότητα το triclosan να συμβάλλει στη δημιουργία ανθεκτικών βακτηρίων απέναντι στα αντιβιοτικά. Διπλό το κακό δηλαδή!
       Πρόκειται για ένα πρόβλημα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποκαλεί "απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια της υγείας". Ορισμένα είδη βακτηρίων, με γνωστότερο το MRSA (είδος σταφυλόκοκκου), έχουν ήδη αποκτήσει ανθεκτικότητα σε πολλά διαφορετικά φάρμακα, περιπλέκοντας έτσι τις προσπάθειες ελέγχου και θεραπείας ασθενειών, καθώς εξαπλώνονται. Μολονότι αξιωματούχοι υγείας υποστηρίζουν πως είναι απαραίτητη περαιτέρω έρευνα προτού δηλωθεί επίσημα πως το triclosan τροφοδοτεί την ανθεκτικότητα των βακτηρίων, ορισμένες έρευνες έχουν ήδη υπαινιχθεί αυτήν τη δυνατότητα.

Πηγή (με τροποποίηση)

3. Τα εν λόγω σαπούνια θα μπορούσαν να δράσουν ως ενδοκρινικοί διαταρακτικοί παράγοντες.

       Πώς είπατε; Μετάφραση παρακαλώ.
       Με απλά λόγια: Μελέτες διαπίστωσαν πως το triclosan φαίνεται να παρεμβαίνει στη ρύθμιση ορμόνης του θυρεοειδούς του σώματος ποντικών, βατράχων και άλλων ζώων, ίσως επειδή προσομοιάζει σε αυτήν αρκετά, ώστε να συνδέεται στις θέσεις των υποδοχέων της. Εάν ισχύει το ίδιο και για τον άνθρωπο, υπάρχει ανησυχία ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε προβλήματα όπως στειρότητα, τεχνητά προηγμένη πρώιμη εφηβεία, παχυσαρκία και καρκίνο.
       Παρότι αυτή η επίδραση δεν έχει ακόμα εντοπισθεί σε ανθρώπους, η FDA θεωρεί τις μελέτες επί ζώων ως λόγο ανησυχίας και σημειώνει ότι μάλλον δεν αξίζει το ρίσκο, δεδομένων των μικρών οφελών από τη μακρόχρονη χρήση του triclosan.

4. Τα σαπούνια αυτά είναι δυνατόν να οδηγήσουν επιπλέον και σε άλλα προβλήματα υγείας.

       Στοιχεία αναφέρουν πως παιδιά με εκτεταμένη έκθεση στο triclosan παρουσιάζουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν αλλεργίες, περιλαμβανομένων της αλλεργίας στα φυστίκια και της αλλεργικής ρινίτιδας. Οι επιστήμονες εικάζουν πως αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στη μειωμένη έκθεση σε βακτήρια, τα οποία θα ήταν απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία και ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος.
       Σύμφωνα με μια άλλη έρευνα, το triclosan παρεμβαίνει στη μυική συστολή των ανθρωπίνων κυττάρων, καθώς και στη μυική δραστηριότητα σε ζωντανά ποντίκια και ψαράκια. Τούτο είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικό, δεδομένου ότι υπάρχουν και άλλα αποτελέσματα που δείχνουν ότι η χημική ουσία μπορεί να διαπεράσει το δέρμα και να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος ευκολότερα από ό,τι αρχικά πιστευόταν. Για παράδειγμα, μια έρευνα του 2008 εντόπισε το triclosan στα ούρα του 75% των εξετασθέντων ατόμων!

5. Τα αντιβακτηριακά σαπούνια κάνουν κακό στο περιβάλλον.

       Όταν χρησιμοποιεί κανείς πολύ triclosan στο σαπούνι, η ποσότητα αυτή θα καταλήξει στον υπόνομο. Έρευνα έδειξε πως είναι δυνατόν να παραμείνουν μικρές ποσότητες της ουσίας ακόμη και μετά την επεξεργασία στα εργοστάσια διαχείρισης λυμάτων, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνει η Γεωλογική Υπηρεσία των Η.Π.Α. (USGS), αφού το έχει εντοπίσει συχνά σε ρέματα και άλλα υδάτινα σώματα. Από τη στιγμή που θα εισέλθει στο περιβάλλον, το triclosan μπορεί να διαταράξει την φωτοσυνθετική ικανότητα των αλγών.
       Η ουσία είναι, επιπλέον, λιποδιαλυτή, δηλαδή αναπτύσσεται σε λιπαρούς ιστούς, ιδιότητα που ανησυχεί τους επιστήμονες. Και αυτό διότι μπορεί να βιομεγεθυνθεί, δηλαδή να εμφανίζεται σε μεγαλύτερα επίπεδα στους ιστούς ζώων, τα οποία βρίσκονται υψηλότερα στην τροφική αλυσίδα, καθώς θα συγκεντρώνεται το triclosan όλων των φυτών και των ζώων κάτω από αυτά. Στοιχεία για αυτήν την πιθανότητα προέκυψαν το 2009, όταν έρευνες σε δελφίνια στα ανοιχτά των ακτών της South Carolina και Florida μέτρησαν ανησυχητικά επίπεδα της ουσίας στο αίμα τους.

       Εάν, μετά από όλα αυτά, το ξανασκέφτεστε για τα αντιβακτηριακά σαπούνια, μην πανικοβάλλεστε: υπάρχουν μερικές επιλογές.
       Η πρώτη είναι το μη αντιβιοτικό απολυμαντικό χεριών, το οποίο δεν περιέχει triclosan και απλά εξολοθρεύει αμφότερα βακτήρια και ιούς με το παλιό καλό...οινόπνευμα! Δεδομένου ότι η αποτελεσματικότητα του πλυσίματος των χεριών εξαρτάται από το πόση ώρα τα πλένει κανείς, μια στάξη απολυμαντικού μπορεί να είναι περισσότερο αποτελεσματική, όταν βιαζόμαστε.
       Η άλλη είναι η διαχρονική συμβουλή: πλύντε τα χέρια σας με κανονικό σαπούνι και νερό. Ο λόγος είναι επειδή, μολονότι το οινόπνευμα του απολυμαντικού σκοτώνει τα βακτήρια, ουσιαστικά δεν απομακρύνει τη βρωμιά ή οτιδήποτε άλλο έχετε αγγίξει. Ωστόσο η δουλειά θα γίνει και με το παραπάνω, με ένα απλό πλύσιμο χεριών. Το νερό δε χρειάζεται να είναι καυτό και συνιστάται να τρίβετε τα χέρια για περίπου 30 δευτερόλεπτα ώστε να τα καθαρίσετε καλά.

Πηγή

       Εμένα μου λέτε τώρα, τι θα κάνω τόσα Dettol που πήρα πριν κάνα τρίμηνο; Ε;