Famelab: Νικήτρια είναι η επιστήμη!

       Πριν από λίγες μέρες ενημερώθηκα ότι ανακοινώθηκε η έναρξη του φετινού διαγωνισμού επικοινωνίας της επιστήμης Famelab στην Ελλάδα. Πληροφορίες για τον ίδιο το διαγωνισμό και την υποβολή δηλώσεων συμμετοχής θα βρείτε εδώ.
       Επιτέλους! Και λέω επιτέλους, διότι σε άλλες χώρες που συμμετέχουν στο θεσμό, έχουν ήδη προκριθεί οι εθνικοί νικητές για το διεθνή διαγωνισμό Famelab International που θα διεξαχθεί στο Cheltenham της Αγγλίας.
       Σκοπός αυτής της ανάρτησης δεν είναι η κριτική των όποιων λαθών ή κακών επιλογών σχετικά με την οργάνωση του διαγωνισμού αυτού στη χώρα μας, αλλά ακριβώς το αντίθετο: η ανάδειξη του οφέλους και των διαφόρων διασκεδαστικών παραμέτρων του, τόσο για τον ίδιο τον συμμετέχοντα όσο και για την κακόμοιρη και παραπεταμένη στην Ελλάδα έννοια της Επιστήμης!
       Στις ακόλουθες παραγράφους λοιπόν θα σας παρουσιάσω την εμπειρία μου από τη συμμετοχή μου πέρσι στο διαγωνισμό, από τη στιγμή της υποβολής της δήλωσης έως (αν προλάβω, αλλιώς σε επόμενη ανάρτηση...) την αυλαία του τελικού του Famelab International, στον οποίο εκπροσώπησα την Ελλάδα. Μη στραβομουτσουνιάζετε, δεν θα κάνω διαφήμιση του εαυτού μου – δεν το συνηθίζω άλλωστε. Το κέρδος και η ουσία αυτού του διαγωνισμού είναι μακράν σημαντικότερα από την απλή εγωιστική ικανοποίηση ενός ατόμου.
       Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την υποβολή της δήλωσης συμμετοχής. Εντελώς τυχαία ενημερώθηκα μέσω e-mail πέρσι από φίλη ότι διοργανώνεται αυτός ο διαγωνισμός, ο οποίος, σημειωτέον, διεξάγεται κάθε χρόνο από το 2007 παρακαλώ! Για καλή μου τύχη, πρόλαβα την τελευταία εβδομάδα υποβολής δήλωσης συμμετοχής. Η διασκέδαση ξεκινά από εδώ: πέρα από τη δήλωση, οι διοργανωτές ζητούσαν από τους συμμετέχοντες και ένα σύντομο βιογραφικό…αλλά λίγο διαφορετικό και συγκεκριμένα με αρκετή δόση χιούμορ! Πρόκληση λοιπόν να παρουσιάσεις τον εαυτό σου και την ακαδημαϊκή/επαγγελματική σου πορεία χωρίς περιορισμούς και τυπικότητες!
       Ορίστηκε, έτσι, μια ημερομηνία στην οποία θα διεξάγονταν οι ημιτελικοί, ένας στην Αθήνα, ένας στη Θεσσαλονίκη. Οι απανταχού επίδοξοι επιστήμονες έπρεπε να προετοιμάσουν μια παρουσίαση ενός θέματος επιστημονικού, με τρόπο σύντομο (διάρκειας 3 λεπτών), που δε θα σε παίρνει ο ύπνος στα μισά, που δεν θα νομίζεις ότι μιλά κινέζικα ο ομιλητής, που θα προσφέρει διασκέδαση, θα κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον σου και στο τέλος θα έχεις μάθει και κάτι φεύγοντας! Άλλη μια πρόκληση και ίσως…η πιο ενδιαφέρουσα!
       Μαζευόμαστε λοιπόν 40 νοματαίοι στο αμφιθέατρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, άλλοι ερευνητές, άλλου υποψήφιοι διδάκτορες, άλλοι δάσκαλοι και καθηγητές σε σχολεία, άλλοι άνεργοι, άλλοι φοιτητές, άλλοι διδάσκοντες σε Πανεπιστήμια. Ειδικότητες; Από όλα είχε ο μπαξές, κυρίως θετικής κατεύθυνσης επιστήμες: χημικοί, φυσικοί, βιολόγοι, υγειονολόγοι, οδοντίατροι, γεωλόγοι, γιατροί, μαθηματικοί, πληροφορικάριοι, μηχανικοί, αλλά και ψυχολόγοι, επικοινωνιολόγοι, φιλόσοφοι!
       Μες το άγχος οι περισσότεροι. Πώς θα τα πάμε; Θα προλάβουμε το χρόνο; Θα κολλήσουμε; Όλα αυτά μάταια όμως, διότι σκοπός δεν είναι η πίεση, αλλά…η διασκέδαση! Βάλτε το καλά στο μυαλό σας: δε σας παίρνει κανείς το κεφάλι και λάθος να κάνετε, δε σας κοροϊδεύει κανείς, δεν ενδιαφέρει κανέναν η εξωτερική σας εμφάνιση ή ο τρόπος που μιλάτε! Αυτό που θέλουν από εσάς είναι η ικανότητα, το ταλέντο, να παρουσιάσετε, να εξηγήσετε ένα επιστημονικό θέμα με απλά λόγια, κάνοντας και πλάκα ει δυνατόν ή δραματοποιώντας την ιστορία σας. Αναζητείται ένας καλός συνδυασμός ατόμου που γνωρίζει τι λέει και το λέει με τρόπο κατανοητό από τον κόσμο που δεν έχει ιδέα για το θέμα αυτό!

       Πέφτει γέλιο λοιπόν στον ημιτελικό, μαθαίνουμε πράγματα, προβληματιζόμαστε. Σε αυτή τη γραμμή κινείται και η έμπειρη κριτική επιτροπή: μην φοβάστε, δε δαγκώνουν! Μάλλον θα βοηθήσουν στη βελτίωση της προσπάθειας του καθενός, μέσα από στοχευμένα σχόλια, έξυπνα κολπάκια, ενίοτε και ξεκαρδιστικές ατάκες! Είναι λοιπόν καλή ευκαιρία και για το λοιπό κόσμο που δε συμμετέχει στο διαγωνισμό, να παρακολουθήσει τη διαδικασία επιλογής υποψηφίων για τον τελικό.
       Μετά από αρκετή ώρα και επικές μάχες μεταξύ των υποψηφίων, ανακοινώνονται οι 10 εκλεκτοί, αντίστοιχα και πόσοι άλλοι από τη συμπρωτεύουσα, για να τους απολαύσουμε ξανά στον τελικό του διαγωνισμού.

       Μια σημαντική παρατήρηση εδώ: οι λοιποί που δεν προκρίνονται, δεν είναι καθόλου «μη εκλεκτοί»! Ίσως θα ’πρεπε να είναι πιο χαλαροί στις παρουσιάσεις τους, να έχουν επιλέξει ένα πιο πιασάρικο θέμα, να χρειάζονταν περισσότερη εξάσκηση, κανείς όμως δεν νοείται υποδεέστερος! Όλοι έχουν τη σπίθα της επιστήμης μέσα τους και της χαράς να τη μεταδίδουν! Αυτοί οι άνθρωποι δεν πρέπει να χάνονται! Θα μου πείτε, στην Ελλάδα ζεις, όμως και αυτοί οι επιστήμονες μπορούν να αξιοποιηθούν για τον σπουδαίο σκοπό: να έρθει ο απλός κόσμος κοντά στην επιστήμη!
       Επανερχόμενος, τι διαφορά έχει ο τελικός; Μα σε πάει Αγγλία φυσικά! Πέρα από το δώρο που παίρνει κανείς ως νικητής (διόλου ευκαταφρόνητο ένα laptop, ένα tablet, μια κάμερα κ. λπ.), χρίζεται εκπρόσωπος της Ελλάδας, παίρνει το εισιτήριο και αποβιβάζεται στη Μ. Βρετανία για να καταπλήξει και τα αγγλικά πλήθη!
       Μέχρι να φτάσεις όμως τελικό, έχεις την ευκαιρία να παραστείς σε διήμερο σεμινάριο, το επονομαζόμενο και masterclass, με ξένες προσωπικότητες καταξιωμένες στο χώρο της επικοινωνίας της επιστήμης! Κατά τη διάρκεια του masterclass, γνωρίζεσαι καλύτερα με τους λοιπούς φιναλίστ, μαθαίνεις αρκετά για την οργάνωση παρουσιάσεων σχετικών με την επιστήμη, την παρουσία εν γένει του ομιλητή, τη συμμετοχή σε συνεντεύξεις, κάνεις πρακτική εξάσκηση σε συνέντευξη και σε παρουσίαση θέματος. Το αγγλικό χιούμορ των «εκπαιδευτών» στο masterclass συχνά θα σας φτάσει σε σημείο να κρατάτε την κοιλιά από το πολύ γέλιο!
       Έρχεται λοιπόν και η μέρα του τελικού των Hunger Games, εεεεε, συγγνώμη, του Famelab ήθελα να πω! Κρύψτε τα βέλη, τα σπαθιά και τα λοιπά όπλα σας! Τώρα μόνο ο εαυτός σας σας σώζει! Αφήστε τον ελεύθερο να κάνει αυτό που γνωρίζει καλά: να χαρεί τη διαδικασία, να διασκεδάσει, να γελάσει, να δείξει ποιος είναι ο ειδικός, αλλά χωρίς να θίξει. Αφήστε τον να τον απολαύσουν οι θεατές, να μάθουν από αυτά που θα πει, να προβληματιστούν. Εσείς να έχετε μόνο ένα πράγμα στο μυαλό: δεν υπάρχουν ηττημένοι σε αυτό το διαγωνισμό! Όλοι είναι νικητές! Και ας μην πάρουν κανένα δώρο. Κάθε διαγωνιζόμενος είναι και ένας μαχητής στον πόλεμο κατά της άγνοιας, της αμάθειας, της εσκεμμένης - με ποικίλους τρόπους - διατήρησης του κοινού στο σκοτάδι από πλευράς επιστημονικής γνώσης. Όλοι μπορούν να συνεισφέρουν στην πληροφόρηση των θεατών, στην αφύπνισή τους, στην παρακίνηση του ενδιαφέροντός τους να ασχοληθούν περισσότερο και βαθύτερα με θέματα που απασχολούν την ζωή, την κοινωνία, την υγεία.

       Δεν υπάρχουν ηττημένοι σε αυτόν τον διαγωνισμό. Νικήτρια είναι η επιστήμη!

Μαθαίνοντας ξένη γλώσσα σε μεγαλύτερη ηλικία. Μέρος 2ο.

       Hallo! Alles gut? Νομίζω είμαι έτοιμος να διαπραγματευτώ με την Frau Merkel!
       Είδαμε στο πρώτο μέρος αυτής της ανάρτησης ότι η μεγαλύτερη ηλικία δεν αποτελεί εμπόδιο στην εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας και ότι οι ενήλικες μπορούν να τα καταφέρουν εξίσου καλά ή ακόμη και καλύτερα από τους πιτσιρικάδες (δώστε μου λίγο θάρρος ρε παιδιά, όλα μόνος μου θα τα λέω;).
       Θα φανταζόσαστε όμως ότι η εκμάθηση ξένης γλώσσας "στα γεράματα" κάνει καλό στην υγεία; Έρευνες δείχνουν ότι συμβάλλει στην καθυστέρηση της εμφάνισης προβλημάτων μνήμης.

Πηγή

       Πιο αναλυτικά, επιστήμονες μελέτησαν 230 άνδρες και γυναίκες με μέσο όρο ηλικίας 73 ετών, οι οποίοι μιλούσαν στο παρελθόν ή μιλούν πλέον δύο έως επτά γλώσσες. Ανακάλυψαν, λοιπόν, πως άτομα που μιλούσαν τέσσερις ή περισσότερες γλώσσες παρουσίαζαν πέντε φορές μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν γνωστικά προβλήματα συγκριτικά με τα άτομα που μιλούσαν μόνο δύο γλώσσες. Εκείνα τα άτομα που μιλούσαν τρεις γλώσσες είχαν τρεις φορές μικρότερη πιθανότητα να παρουσιάσουν προβλήματα μνήμης σε σχέση με τα δίγλωσσα άτομα.
       Ακόμη και να μη μιλά κάποιος μια δεύτερη γλώσσα, η εκμάθηση μιας γλώσσας οποτεδήποτε στην ζωή μπορεί να βοηθήσει τη λειτουργία του εγκεφάλου και να αποτελέσει όπλο ενάντια στη νόσο Alzheimer. Η ψυχολόγος Ellen Bialystok και οι συνεργάτες της στο Πανεπιστήμιο York του Τορόντο εξέτασαν περίπου 450 ασθενείς με Alzheimer. Οι μισοί εξ αυτών ήταν δίγλωσσοι. Παρότι οι ασθενείς είχαν όλοι παρόμοια επίπεδα γνωστικής αναπηρίας, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτοί που μιλούσαν δύο γλώσσες, είχαν διαγνωσθεί με Alzheimer κατά μέσο όρο περίπου 4 χρόνια αργότερα από εκείνους που μιλούσαν μονάχα μία γλώσσα. Επίσης, τα δίγλωσσα άτομα ανέφεραν ότι τα συμπτώματά τους ξεκίνησαν περίπου 5 χρόνια αργότερα από ό,τι σε εκείνα τα άτομα που μιλούσαν μία γλώσσα. Δηλαδή, αυτοί που μιλούσαν δύο γλώσσες κατάφεραν να αντιμετωπίσουν την ασθένεια για μερικά χρόνια ακόμη, προτού αυτή εκδηλωθεί.
       Αξονικές τομογραφίες του εγκεφάλου των ασθενών με Alzheimer έδειξαν ότι μεταξύ ασθενών που λειτουργούν στο ίδιο επίπεδο, εκείνοι που μιλούσαν δύο γλώσσες, παρουσίαζαν πιο προχωρημένη εγκεφαλική επιδείνωση από εκείνους που μιλούσαν μονάχα μία γλώσσα. Ωστόσο αυτή η διαφορά δεν ήταν εμφανής στη συμπεριφορά των ασθενών ή στις ικανότητές τους να λειτουργούν. Οι δίγλωσσοι άνθρωποι δρούσαν ως μονόγλωσσοι ασθενείς, των οποίων η ασθένεια ήταν λιγότερο προχωρημένη. 
       Οι ερευνητές υποστηρίζουν πως η διγλωσσία προστατεύει τους γηραιότερους ενήλικες, ακόμη και αφότου η νόσος Alzheimer έχει ξεκινήσει να επηρεάζει τη γνωστική λειτουργία. Αυτή η προστασία πηγάζει από τις διαφορές του εγκεφάλου μεταξύ αυτών που μιλούν μία γλώσσα και εκείνων που μιλούν περισσότερες. Συγκεκριμένα, οι μελέτες διαπιστώνουν πως οι δίγλωσσοι άνθρωποι εξασκούν περισσότερο ένα εγκεφαλικό δίκτυο γνωστό ως εκτελεστικό σύστημα ελέγχου. Το σύστημα αυτό περιλαμβάνει τμήματα του προμετωπιαίου φλοιού και άλλων περιοχών του εγκεφάλου και συνιστά τη βάση της ικανότητάς μας να σκεφτόμαστε με πολύπλοκους τρόπους. Πρόκειται για το σημαντικότερο τμήμα του μυαλού μας, διότι ελέγχει την προσοχή και οτιδήποτε θεωρούμε ως μοναδική ανθρώπινη σκέψη.
       Οι δίγλωσσοι άνθρωποι, σύμφωνα με τη θεωρία, πρέπει διαρκώς να εξασκούν αυτό το εγκεφαλικό σύστημα ώστε να αποτρέψουν την ανάμειξη των δύο γλωσσών τους. Οι εγκέφαλοί τους πρέπει να ταξινομούν μέσω πολλαπλών επιλογών την κάθε λέξη, να αλλάζουν από τη μία γλώσσα στην άλλη και τούμπαλιν και να διατηρούν τα πάντα σε τάξη. Όλη, λοιπόν, αυτή η διαδικασία φαίνεται να αποφέρει ένα γνωστικό πλεονέκτημα: την ικανότητα να τα καταφέρνουν, καθώς προχωρά η γήρανση και ο εγκέφαλος πολιορκείται από ασθένειες, όπως αυτή του Alzheimer. Φυσικά, η διγλωσσία δεν αποτρέπει τη νόσο. Εντούτοις, επιτρέπει στους ασθενείς με Alzheimer να την αντιμετωπίσουν καλύτερα.
       Άντε, σας αφήνω τώρα! Πρέπει να κάνω τη Hausaufgabe που μας έβαλε η δασκάλα!

Πηγή

Μαθαίνοντας ξένη γλώσσα σε μεγαλύτερη ηλικία. Μέρος 1ο.

       Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας!
       Την περασμένη Παρασκευή το πρωί με πήραν από ένα δήμο να με ενημερώσουν ότι ξεκινούν τα μαθήματα γερμανικών, για τα οποία είχα κάνει αίτηση!
       Ok, ομολογώ: πάντα μου άρεσαν οι ξένες γλώσσες! Εκτός από τα αγγλικά βέβαια, τα οποία ακόμη δε συμπαθώ...παρότι μου έχουν φανεί χρήσιμα στην πορεία της ζωής μου (τόσα παιχνίδια στον Amstrad έχω τερματίσει, αν περίμενα να τα βγάλουν στα ελληνικά, σώθηκα...).
       Θα τα καταφέρω, όμως, τώρα στα γεράματα, με την ξένη γλώσσα; Και αν ναι, τι κέρδος θα 'χω, πέρα από την ευχαρίστηση της γνώσης;
       Υπάρχει μια διάχυτη πεποίθηση στον κόσμο ότι δεν μπορεί κάποιος να μάθει πραγματικά μια δεύτερη γλώσσα, εάν δεν το έχει πράξει στη νηπιακή του ηλικία ή ως πολύ μικρό παιδί. Όσο πιο νωρίς μαθαίνει ένα παιδί μια ξένη γλώσσα, τόσο μεγαλύτερη ευφράδεια θα έχει σε αυτήν.
       Πώς θα σας ακουγόταν όμως, αν σας έλεγα πως η επιστημονική βάση αυτής της πεποίθησης δεν είναι τόσο ισχυρή όσο νομίζουμε;
       Μια μελέτη του 2000 από το πανεπιστήμιο Harvard παρουσιάζει επιχειρήματα αρκετά πειστικά κατά της άποψης ότι υφίσταται μια κρίσιμη (ή ευαίσθητη) περίοδος για την εκμάθηση δεύτερης γλώσσας, πέραν της οποίας δεν είναι εφικτή η σωστή εκμάθησή της. Συγκεκριμένα, οι συγγραφείς της υποστηρίζουν ότι κάποιοι ερευνητές, καθώς και το ευρύ κοινό, έχουν πέσει θύματα τριών πλανών.
       Πλάνη πρώτη. Οφείλεται στην κακή ερμηνεία των παρατηρήσεων επί μαθητών διαφόρων ηλικιών, οι οποίες τείνουν να συνιστούν ότι παιδιά, ειδικά τα νεότερα, είναι γρήγορα και αποτελεσματικά στη μάθηση μιας ξένης γλώσσας. Στην πραγματικότητα, έχει επανειλημμένως δειχθεί ότι τα μικρά παιδιά είναι μάλλον ανώριμοι και άπειροι μαθητές, με την έννοια ότι δεν έχουν ακόμη αποκτήσει πλήρως συγκεκριμένες γνωστικές δεξιότητες, όπως οι ικανότητες να αφαιρούν, να γενικεύουν, να συμπεραίνουν και να ταξινομούν, οι οποίες θα τα βοηθούσαν στην εκμάθηση της ξένης γλώσσας.
       Μια πολύ γνωστή έρευνα εξέτασε την εκμάθηση Ολλανδικών από αγγλόφωνους σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες. Διαπιστώθηκε ότι παιδιά 12 έως 15 ετών τα πήγαν καλύτερα από νεότερους μαθητές. Αυτό έχει επαληθευθεί έκτοτε και σε άλλες μελέτες, όπως εκείνες που διερεύνησαν παιδιά που άρχισαν καθυστερημένα την εκμάθηση σε αντίθεση με εκείνα που ξεκίνησαν νωρίς. Τα μεγαλύτερα παιδιά ήταν απλά πιο αποδοτικοί μαθητές από τα μικρότερα. Φυσικά, μετά από μια ορισμένη ηλικία - οι περισσότεροι την τοποθετούν γύρω στα 12 ή ακόμη πιο μετά - μπορεί να είναι δύσκολο να αποκτήσει κανείς πλήρη προφορά γηγενούς σε μια ξένη γλώσσα, αλλά αυτό εξακολουθεί να αφήνει αρκετά χρόνια διαφορά μεταξύ της νηπιακής ηλικίας και της εφηβείας.
       Πλάνη δεύτερη. Ορισμένοι ερευνητές αναφέρουν διαφορές στην οργάνωση του εγκεφάλου των μαθητών που ξεκίνησαν νωρίς την ξένη γλώσσα και εκείνων που άρχισαν πιο αργά και εν συνεχεία αποδίδουν εσφαλμένα τις συνεπαγόμενες διαφορές γλωσσικής επάρκειας σε αυτόν τον παράγοντα. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τον Abutalebi (2008), η δεύτερη γλώσσα μαθαίνεται μέσω των ίδιων νευρικών δομών, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την μάθηση και της μητρικής γλώσσας. Κάτι που αληθεύει για την εκμάθηση της γραμματικής στους μαθητές που άργησαν να ξεκινήσουν την ξένη γλώσσα, αντίθετα με ό,τι θα περίμενε κανείς από την ιδέα μιας κρίσιμης (ή ευαίσθητης) περιόδου.
       Πλάνη τρίτη. Στηρίζεται στη χρήση της συχνής αποτυχίας στην εκμάθηση ξένης γλώσσας ως επέκταση της αδυναμίας για επιτυχία. Πολλοί μεγαλύτεροι μαθητές (έφηβοι και ενήλικες) καταλήγουν ομολογουμένως με χαμηλά επίπεδα επάρκειας, όμως αυτό δεν οφείλεται πρωτίστως στην ηλικία καθεαυτή, κατά την οποία άρχισαν να μαθαίνουν την ξένη γλώσσα, αλλά σε άλλους παράγοντες όπως τα κίνητρα, ο χρόνος, η ενέργεια, η γλωσσική συνεισφορά, η υποστήριξη από το περιβάλλον, κ.λπ. Αυτή η έμφαση στους "κακούς" μεγαλύτερους μαθητές έχει αποσπάσει τους ερευνητές από την εστίαση σε πραγματικά πληροφοριακές περιπτώσεις, δηλαδή τους πετυχημένους μεγαλύτερους μαθητές, οι οποίοι ξοδεύουν ικανοποιητικό χρόνο για την εκμάθηση της ξένης γλώσσας, της προσφέρουν ολόκληρη την προσοχή τους και επίσης επωφελούνται από ισχυρά κίνητρα και υποστηρικτικά για εκμάθηση γλώσσας περιβάλλοντα.
       Η έρευνα του Harvard καταλήγει συμπεραίνοντας πως οι μεγαλύτεροι μαθητές έχουν το δυναμικό να μάθουν μια ξένη γλώσσα σε πολύ υψηλό επίπεδο επάρκειας και ότι η εισαγωγή πολύ νέων μαθητών σε μια δεύτερη γλώσσα δεν μπορεί να δικαιολογηθεί στη βάση της βιολογικής ετοιμότητας για μάθηση γλωσσών.
       Επομένως, μιας και η ηλικία δεν αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα, έχω ήδη εφοδιαστεί με τον κλασικό μαθητικό εξοπλισμό και ανυπομονώ να υποδεχθώ τον/την δάσκαλο/α την Τρίτη με την πασίγνωστη φράση: Riha ine bitte!
       Εάν θέλετε να μάθετε και τι θα κερδίσω, ξεκινώντας μια ξένη γλώσσα σε αυτήν την ηλικία, δεν έχετε παρά να περιμένετε το δεύτερο μέρος αυτής της ανάρτησης.

Πηγή

Αντιβακτηριακό σαπούνι: O Terminator των βακτηρίων επικίνδυνος για την υγεία μας;

       Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας!
       Διαβάζοντας ένα άρθρο στο διαδίκτυο τις προάλλες, καταρρίφθηκε η κοσμοθεωρία που πρέσβευα τόσες δεκαετίες περί υγιεινής και πλυσίματος των χεριών με αντιβακτηριακά σαπούνια!
       Όχι τίποτα άλλο, αλλά ποιος ακούει τώρα τη μάνα μου, που αν διαβάσει αυτό το άρθρο θα αρχίσει: "Ορίστε, στα 'λεγα εγώ, είσαι υποχόνδριος! Τι πάθαμε εμείς που χρησιμοποιούσαμε τα απλά σαπούνια;". Νατάσα, ξέρεις εσύ.
       Το άρθρο λοιπόν που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό smithsonianmag.com, παρουσίαζε πέντε λόγους, για τους οποίους θα πρέπει μάλλον να κόψουμε τα σαπούνια που διαφημίζονται ότι σκοτώνουν τα βακτήρια. Αφορμή του δημοσιεύματος; Η πρόσφατη αναθεώρηση της θέσης της αμερικανικής Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) σχετικά με τα αντιβακτηριακά σαπούνια. Και πώς τους ήρθε τώρα και άλλαξαν γνώμη;
       Μην εκπλαγείτε, δε συμβαίνουν μόνο στη χώρα μας αυτά: άργησαν λιγάκι να ολοκληρώσουν την έκθεσή τους για τη σπιτική χρήση αυτών των σαπουνιών...Για την ιστορία, το 1972 ανατέθηκε στην εν λόγω Υπηρεσία να εκδώσει οδηγίες σχετικά με τη χρήση της χημικής ουσίας triclosan, η οποία συνιστά ενεργό συστατικό των σαπουνιών αυτών, στα οικιακά προϊόντα. Επειδή όμως έβρεχε, δεν είχαν εφευρεθεί ακόμη οι διπύρηνοι επεξεργαστές και οι φώκιες από monachus monachus άρχισαν να τριγυρνούν δυο δυο σαν τους Χιώτες, η έκθεσή τους συντάχθηκε μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο!

Πηγή

       Και το περιεχόμενο αυτής; Η έκθεση συμπεραίνει ότι οι συνέπειες της χρήσης των αντιβακτηριακών σαπουνιών ξεπερνούν σε σπουδαιότητα τα οφέλη, προκαλώντας παράλληλα τους κατασκευαστές να αποδείξουν ότι όντως τα σαπούνια αυτά είναι ασφαλή και περισσότερο αποτελεσματικά από την απλή πλύση με κοινό σαπούνι και νερό, αλλιώς θα τους υποχρεώσει να τα αποσύρουν από τα ράφια ως το 2016.
       Για να μην φάτε τα νύχια σας από την αγωνία, ίσως να μη χρειάζεται να περιμένουμε ως τότε για να σταματήσουμε να πλενόμαστε με αντιβακτηριακά σαπούνια. Και να τα πέντε γιατί:

1. Τα αντιβακτηριακά σαπούνια δεν είναι περισσότερο αποτελεσματικά από το κοινό σαπούνι με νερό. 

      

       Πέρα από τις τέσσερις δεκαετίες έρευνας της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων, πολυάριθμες άλλες μελέτες έχουν καταλήξει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι το triclosan είναι περισσότερο υγιεινό σε σύγκριση με το πατροπαράδοτο σαπούνι.

       Οι κατασκευαστές φυσικά διαφωνούν και διακηρύττουν ότι το triclosan είναι σαφέστατα πιο αποτελεσματικό. Και έχουν δίκιο! Αν φυσικά ληφθεί υπόψη μονάχα...η μέτρηση αυστηρά του αριθμού των βακτηρίων στα χέρια ενός ατόμου μετά τη χρήση! Όντως τα αντιβακτηριακά σαπούνια εξολοθρεύουν ελαφρώς περισσότερα βακτήρια από ό,τι τα κοινά.
       Δεν αρκεί όμως αυτό για την FDA. Ζητά στοιχεία που να δείχνουν ότι αυτό μεταφράζεται σε ένα πραγματικό κλινικό όφελος, κοινώς ότι αρρωσταίνουμε λιγότερο! Έως τώρα, η ανάλυση των οφελών στην υγεία δε δείχνει ότι το triclosan μπορεί να μειώσει τη μετάδοση αναπνευστικών ή γαστρεντερικών λοιμώξεων. Πιθανόν, διότι τα σαπούνια αυτά στοχεύουν ειδικά στα βακτήρια και όχι στους ιούς, οι οποίοι προξενούν την πλειοψηφία των εποχιακών κρυωμάτων και γριπών.

2. Η χρήση των αντιβακτηριακών σαπουνιών μπορεί να δημιουργήσει βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.

       Η εκτεταμένη χρήση αντιβιοτικών μπορεί να προκαλέσει ανθεκτικότητα, η οποία προέρχεται από ένα μικρό υποσύνολο ενός πληθυσμού βακτηρίων με τυχαία μετάλλαξη, που του επιτρέπει να επιβιώσει στην έκθεση στη χημική ουσία. Εάν η ουσία χρησιμοποιείται αρκετά συχνά, θα σκοτώσει τα υπόλοιπα βακτήρια, όχι όμως και αυτό το ανθεκτικό υποσύνολο, το οποίο αναπτύσσεται ραγδαίως. Εάν τούτο συμβεί σε αρκετά μεγάλη κλίμακα, ουσιαστικά μπορεί να καταστήσει την ουσία άχρηστη ενάντια στο στέλεχος των βακτηρίων. Σύμφωνα με εργαστηριακές μελέτες, υπάρχει πιθανότητα το triclosan να συμβάλλει στη δημιουργία ανθεκτικών βακτηρίων απέναντι στα αντιβιοτικά. Διπλό το κακό δηλαδή!
       Πρόκειται για ένα πρόβλημα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποκαλεί "απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια της υγείας". Ορισμένα είδη βακτηρίων, με γνωστότερο το MRSA (είδος σταφυλόκοκκου), έχουν ήδη αποκτήσει ανθεκτικότητα σε πολλά διαφορετικά φάρμακα, περιπλέκοντας έτσι τις προσπάθειες ελέγχου και θεραπείας ασθενειών, καθώς εξαπλώνονται. Μολονότι αξιωματούχοι υγείας υποστηρίζουν πως είναι απαραίτητη περαιτέρω έρευνα προτού δηλωθεί επίσημα πως το triclosan τροφοδοτεί την ανθεκτικότητα των βακτηρίων, ορισμένες έρευνες έχουν ήδη υπαινιχθεί αυτήν τη δυνατότητα.

Πηγή (με τροποποίηση)

3. Τα εν λόγω σαπούνια θα μπορούσαν να δράσουν ως ενδοκρινικοί διαταρακτικοί παράγοντες.

       Πώς είπατε; Μετάφραση παρακαλώ.
       Με απλά λόγια: Μελέτες διαπίστωσαν πως το triclosan φαίνεται να παρεμβαίνει στη ρύθμιση ορμόνης του θυρεοειδούς του σώματος ποντικών, βατράχων και άλλων ζώων, ίσως επειδή προσομοιάζει σε αυτήν αρκετά, ώστε να συνδέεται στις θέσεις των υποδοχέων της. Εάν ισχύει το ίδιο και για τον άνθρωπο, υπάρχει ανησυχία ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε προβλήματα όπως στειρότητα, τεχνητά προηγμένη πρώιμη εφηβεία, παχυσαρκία και καρκίνο.
       Παρότι αυτή η επίδραση δεν έχει ακόμα εντοπισθεί σε ανθρώπους, η FDA θεωρεί τις μελέτες επί ζώων ως λόγο ανησυχίας και σημειώνει ότι μάλλον δεν αξίζει το ρίσκο, δεδομένων των μικρών οφελών από τη μακρόχρονη χρήση του triclosan.

4. Τα σαπούνια αυτά είναι δυνατόν να οδηγήσουν επιπλέον και σε άλλα προβλήματα υγείας.

       Στοιχεία αναφέρουν πως παιδιά με εκτεταμένη έκθεση στο triclosan παρουσιάζουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν αλλεργίες, περιλαμβανομένων της αλλεργίας στα φυστίκια και της αλλεργικής ρινίτιδας. Οι επιστήμονες εικάζουν πως αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στη μειωμένη έκθεση σε βακτήρια, τα οποία θα ήταν απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία και ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος.
       Σύμφωνα με μια άλλη έρευνα, το triclosan παρεμβαίνει στη μυική συστολή των ανθρωπίνων κυττάρων, καθώς και στη μυική δραστηριότητα σε ζωντανά ποντίκια και ψαράκια. Τούτο είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικό, δεδομένου ότι υπάρχουν και άλλα αποτελέσματα που δείχνουν ότι η χημική ουσία μπορεί να διαπεράσει το δέρμα και να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος ευκολότερα από ό,τι αρχικά πιστευόταν. Για παράδειγμα, μια έρευνα του 2008 εντόπισε το triclosan στα ούρα του 75% των εξετασθέντων ατόμων!

5. Τα αντιβακτηριακά σαπούνια κάνουν κακό στο περιβάλλον.

       Όταν χρησιμοποιεί κανείς πολύ triclosan στο σαπούνι, η ποσότητα αυτή θα καταλήξει στον υπόνομο. Έρευνα έδειξε πως είναι δυνατόν να παραμείνουν μικρές ποσότητες της ουσίας ακόμη και μετά την επεξεργασία στα εργοστάσια διαχείρισης λυμάτων, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνει η Γεωλογική Υπηρεσία των Η.Π.Α. (USGS), αφού το έχει εντοπίσει συχνά σε ρέματα και άλλα υδάτινα σώματα. Από τη στιγμή που θα εισέλθει στο περιβάλλον, το triclosan μπορεί να διαταράξει την φωτοσυνθετική ικανότητα των αλγών.
       Η ουσία είναι, επιπλέον, λιποδιαλυτή, δηλαδή αναπτύσσεται σε λιπαρούς ιστούς, ιδιότητα που ανησυχεί τους επιστήμονες. Και αυτό διότι μπορεί να βιομεγεθυνθεί, δηλαδή να εμφανίζεται σε μεγαλύτερα επίπεδα στους ιστούς ζώων, τα οποία βρίσκονται υψηλότερα στην τροφική αλυσίδα, καθώς θα συγκεντρώνεται το triclosan όλων των φυτών και των ζώων κάτω από αυτά. Στοιχεία για αυτήν την πιθανότητα προέκυψαν το 2009, όταν έρευνες σε δελφίνια στα ανοιχτά των ακτών της South Carolina και Florida μέτρησαν ανησυχητικά επίπεδα της ουσίας στο αίμα τους.

       Εάν, μετά από όλα αυτά, το ξανασκέφτεστε για τα αντιβακτηριακά σαπούνια, μην πανικοβάλλεστε: υπάρχουν μερικές επιλογές.
       Η πρώτη είναι το μη αντιβιοτικό απολυμαντικό χεριών, το οποίο δεν περιέχει triclosan και απλά εξολοθρεύει αμφότερα βακτήρια και ιούς με το παλιό καλό...οινόπνευμα! Δεδομένου ότι η αποτελεσματικότητα του πλυσίματος των χεριών εξαρτάται από το πόση ώρα τα πλένει κανείς, μια στάξη απολυμαντικού μπορεί να είναι περισσότερο αποτελεσματική, όταν βιαζόμαστε.
       Η άλλη είναι η διαχρονική συμβουλή: πλύντε τα χέρια σας με κανονικό σαπούνι και νερό. Ο λόγος είναι επειδή, μολονότι το οινόπνευμα του απολυμαντικού σκοτώνει τα βακτήρια, ουσιαστικά δεν απομακρύνει τη βρωμιά ή οτιδήποτε άλλο έχετε αγγίξει. Ωστόσο η δουλειά θα γίνει και με το παραπάνω, με ένα απλό πλύσιμο χεριών. Το νερό δε χρειάζεται να είναι καυτό και συνιστάται να τρίβετε τα χέρια για περίπου 30 δευτερόλεπτα ώστε να τα καθαρίσετε καλά.

Πηγή

       Εμένα μου λέτε τώρα, τι θα κάνω τόσα Dettol που πήρα πριν κάνα τρίμηνο; Ε;

Κομήτες, αστεροειδείς, μετεωρίτες και το πεφταστέρι που αυτοί μίσησαν.

       Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας! Σήμερα σας έχω μια έκπληξη: η Βασιάννα Λασπίτα από το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών θα μας πάει μια νυκτερινή βολτίτσα...

       Όλα τα παραμύθια ξεκινούν ενίοτε με το ''μια φορά κι έναν καιρό'', το οποίο αντιπροσωπεύει μία μόνο στιγμή στον ανθρώπινο χρόνο...Όμως δεν είναι ο μοναδικός. Υπάρχει και ο σχετικός χρόνος, αυτός στον οποίο βασίζεται το συμπαντικό ρολόι για να περιστρέφει τους λεπτοδείκτες του. 
       Μιλώντας για σχετικό χρόνο...δεν υπάρχει τίποτα μαγευτικότερο από το να γνωρίζετε ότι το αστέρι, του οποίου το κύκνειο άσμα μόλις είδατε στον ουρανό (δηλαδή την έκρηξη του, επειδή δεν έχει πλέον άλλη ενέργεια για να επιβιώσει - το πώς θα το μάθετε σε επόμενη ανάρτησή μου), υπήρξε κάποτε, χιλιάδες χρόνια πριν, ακόμα και πριν από τους δεινόσαυρους! Κι όμως, είστε πολύ τυχεροί που το παρατηρείτε τώρα: επιτέλους, μετά από ταξίδι τόσων χιλιάδων χρόνων, τα φωτόνια από την έκρηξη του αστέρα κατάφεραν να φτάσουν στον αμφιβληστροειδή σας!
       Φανταστείτε λοιπόν τώρα, να ταξίδευε ο μικρός πρίγκηπας στον πλανήτη μας εν έτει 2014 και να ρωτούσε τι ώρα είναι! Το πιθανότερο θα ήταν, μετά την απάντησή σας, να σας κοίταζε όπως θα κοιτάζατε εσείς κάποιον που υποστήριζε ακόμα ότι η Γη είναι επίπεδη και τον ουρανό τον στηρίζει αγκομαχώντας στους ώμους του ο Άτλας (όχι, δεν είσαι ένας/μία από αυτούς). Αλλά ο μικρός πρίγκηπας δεν θα παραξενευόταν μόνο με την απόλυτη θεώρηση του χρόνου αλλά και με τα πιστεύω μας για αυτές τις πύρινες σφαίρες εκεί πάνω, που κάποτε βαφτίστηκαν αστέρες...για να μετονομαστούν πεφταστέρια (αν και ακόμα χειρότερο θα ήταν να του ζητήσετε να κάνει μία ευχή, καθώς πέφτουν).

Πηγή

       Τι είναι, λοιπόν, τα πεφταστέρια;;; Δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία ακόμα ανθρώπινη παρανόηση (μαζί με τη μέτρηση βάρους σε kg, το ''άνοιξε το φως'', ενώ κανονικά κλείνεις το κύκλωμα και τα λεφτά που υπάρχουν στη χώρα). Μπορεί εσύ, ρομαντικά, να βλέπεις μία πύρινη σφαίρα με ουρά να κάνει μία ελεύθερη πτώση στο νυχτερινό πέπλο, ανθιστάμενη στους νόμους του διαστήματος, αλλά δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας κομήτης!

Πηγή

       Άρπαξε, λοιπόν, τη σανίδα σου και ας βουτήξουμε λίγο πιο βαθιά...
       Τι είναι ένας κομήτης; Ο κομήτης είναι ένα ουράνιο σώμα που κατοικοεδρεύει και "σιτίζεται" στις παρυφές του ηλιακού μας συστήματος (νέφος Oort και ζώνη Kuiper). Οι πυρήνες των κομητών αποτελούνται, κυριολεκτικά, από παγωμένα αέρια μονοξειδίου του άνθρακα (CO), διοξειδίου του άνθρακα (CO2), μεθανίου (CH4) και αμμωνίας (NH3), βρωμερούς υδρογονάνθρακες και αμινοξέα – έτσι εμπλουτίστηκε και ο πρωτοπλανήτης Γη – πάγο νερού και κονιορτό (σκόνη ντε!). Έχουν συνήθως σχήμα που αποτελεί εικαστική παρέμβαση στα κατά τ' άλλα σφαιρικά, λόγω βαρυτικής έλξης, ουράνια σώματα, αφού η έλξη αυτή δεν φτάνει για να τα ''στρογγυλέψει''.
       Η μορφή τους πάντως είναι, αν μη τι άλλο, αρχοντική: πυρήνας, κόμη και ουρά! Η κόμη – όπως τα ατίθασα μαλλιά – αποτελεί την ''ατμόσφαιρα'' που περιβάλλει προστατευτικά το στερεό πυρήνα από τα νύχια της ηλιακής ακτινοβολίας (ανατριχιαστικό!). Η ουρά συνιστά την τελική πινελιά στον γοητευτικό κομήτη, εκτελώντας χρέη διχαλωτής ουράς πτηνού: η μία εκ των δύο αποτελείται από ιόντα και η άλλη από τη γνωστή και αγαπημένη σκόνη.

Κομήτης ISON (Πηγή)

       Ας βουτήξουμε τώρα παραδίπλα, στα συμπαντικά ξαδέρφια των κομητών, τους αστεροειδείς. Βρίσκονται στην κύρια ζώνη αστεροειδών, μεταξύ Άρη και Δία, ενώ παράλληλα δεν αφήνουμε από τα μάτια μας και τη ζώνη Kuiper που τόσο αγαπούν. Κάποιοι είναι χαριτωμένοι, με μήκος που φτάνει τα δεκάδες μέτρα, και άλλοι ευμεγέθεις, συγκρίσιμοι σε σχέση με τη μητέρα Γη, με μήκος που αγγίζει τα εκατοντάδες χιλιόμετρα. 

Πηγή

       Ο ήλιος, εξαιτίας της κτητικότητας που του προκαλεί το ισχυρό βαρυτικό του πεδίο, τους κρατά σε τροχιά γύρω του...και έτσι οι καταδικασμένοι, σε αέναη περιφορά γύρω από αυτόν (περιηλιακή τροχιά) αστεροειδείς, ονομάζονται μετεωροειδείς. Μάλιστα, οι μεγαλύτεροι σε μέγεθος έχουν σφαιρικό σχήμα (νάνοι πλανήτες), εξαιτίας της ίδιας τους της βαρύτητας που έλκει τα μόρια της μάζας του αστεροειδή προς το εσωτερικό του. 

       Γεννήθηκαν, κατά πάσα πιθανότητα, από μεσοαστρικό νέφος που πολύ θα ήθελε να γίνει πλανήτης, αλλά κακοτύχησε εξαιτίας της βαρυτικής έλξης του γίγαντα Δία. Αστεροειδείς, δηλαδή, θεωρούνται τα μικρά σώματα γύρω από τον Ήλιο, των οποίων το μέγεθος ξεπερνά τα 50 μέτρα (για να διακρίνονται από τους μετεωροειδείς) και φτάνει μέχρι τα 2500 χιλιόμετρα (όχι, μη συγχυζόμαστε, δεν είναι πλανήτες). Επιπλέον, είναι τόσο εγωκεντρικοί, που για να διαφοροποιηθούν από τα ξαδέρφια τους, τους κομήτες, αποτελούνται κυρίως από πυρίτιο, σίδηρο και άνθρακα, ενώ εκείνοι οι καημένοι...είναι σκέτο ψύχος! (ο πάγος που προαναφέρθηκε)
       Υπάρχουν όμως και τα παιδιά των τελευταίων (κομητών), τα θραύσματά τους. Ετοιμαστείτε για τα άπατα και...χαιρετίστε τους μετεωρίτες!

       Οι μετεωρίτες είναι η χαρά τόσο των καταστροφολόγων όσο και των γεωλόγων (όχι, δεν πηγαίνουμε μαζί). Ο μετεωρίτης καταλήγει ακριβώς όπως το μικρό έντομο στον ιστό μιας μαύρης χήρας: παγιδεύεται. Η καταστροφή του είναι βέβαιη! Ο δολοφόνος του; Η τριβή που αναπτύσσεται με τα μόρια του αέρα και προκαλεί την καύση του κατά την είσοδο στη γήινη ατμόσφαιρα! 

       Έτσι, από τη στιγμή που θα αποσπαστεί από τον κομήτη και εγκλωβιστεί στην τροχιά της Γης, είναι πιο αξιοθρήνητος και από τον Όλιβερ Τουίστ πριν γνωρίσει τον καλό βιβλιοπώλη. Βέβαια, όπως κάθε τι στο Σύμπαν, έτσι και αυτός, αναλόγως του μεγέθους του, μπορεί να αφανίσει ολόκληρο τον πλανήτη! (Όχι, στον αφανισμό των δεινοσαύρων, η πρόσκρουση του αστεροειδούς στη Γη είχε απλή συμβολή, αφού, ήδη πριν από αυτόν, παροξυσμική δραστηριότητα ηφαιστείων είχε κάνει αφιλόξενο για την ζωή τότε τον πλανήτη). 

       Απόδειξη των συγκρούσεων αλλά και της συνεισφοράς τους στην εξέλιξη της Γης και της ζωής πάνω της, αποτελούν οι κρατήρες, που δημιουργεί η πρόσκρουσή τους, μα και η χημική τους σύσταση, η οποία συγγενεύει με χημικές ενώσεις που βρίσκονται στο διάστημα.

Κρατήρας Barringer, Arizona, Η. Π. Α. (Πηγή)

       Επομένως, την επόμενη φορά που θα δείτε τη γοητευτική, πύρινη μπάλα να έρχεται κατά πάνω σας, πριν βάλετε τα πόδια στους ώμους, σταθείτε να γευτείτε λίγο τη μαγεία της μεσοαστρικής ύλης, από την οποία αποτελείστε κιόλας, κι ας μην μπορείτε να την αγγίξετε...εκτός αν γίνετε κι εσείς ένας μικρός πρίγκηπας και κατοικήσετε το δικό σας πλανήτη νάνο :)


Βασιάννα Λασπίτα

Εκκολαπτόμενη γεωλόγος, ερωτευμένη με τα άστρα...

i-Βασίλης έρχεται: Η επιστήμη των Χριστουγέννων.

       Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας!
       Επιτέλους βρήκα λίγο χρόνο (και το κατάλληλο λογισμικό) και ετοίμασα το βιντεάκι από την εμφάνιση του μάγου από τη Middle Earth στην παράσταση που ανέβηκε την 21η Δεκεμβρίου 2013 στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ο οποίος "εξήγησε" πώς προλαβαίνει ο i-Βασίλης να μοιράζει τα δώρα σε όλα τα παιδάκια του κόσμου. 
       Στην παράσταση συμμετείχαν οι πολύ καλοί φίλοι και φίλες, με ταλέντο στην επικοινωνία και φανατικοί οπαδοί της επιστήμης:

• Κώστας Καρπούζης - Κομπιουτεράς, παγκόσμιος πρωταθλητής "Angry birds" και co-ordinator της όλης φάσης
• Νίκος Μουστάκας - One man show, επιστήμονας των υλικών (και των άυλων)
• Νίκος Παπαδημητρίου - i-Βασίλης με αστρικό GPS, χημικός
• Δάφνη Σιφνιώτη - Η γκρινιάρα της υπόθεσης που μας έπνιξε στην καπνομίχλη, γεωλόγος - ωκεανογράφος
• Μαρία Φατούρου - Η δημιουργός του τεχνητού χιονιού, φοιτήτρια Γεωλογικού Τμήματος ΕΚΠΑ και
• Βασιάννα Λασπίτα - Η deliverού με τα σουβλάκια που φρόντισε για τη στοματική υγιεινή των ταράνδων του i-Βασίλη, φοιτήτρια Γεωλογικού Τμήματος Πανεπιστημίου Πατρών.

Καλή σας απόλαυση!

Γιατί ο κόσμος χαίρεται και δεν έχει βαρεθεί ακόμη τα κάλαντα;

       Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας!
       Η περίοδος των Χριστουγέννων έχει ήδη ξεκινήσει, σε περίπτωση που δεν ενημερωθήκατε. Αλλά φαντάζομαι το έχετε ήδη παρατηρήσει, αφού ολημερίς και ολονυχτίς ακούτε χριστουγεννιάτικα τραγουδάκια παντού: στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση, σε αναδυόμενα παράθυρα στο διαδίκτυο, σε καταστήματα, σε μπαρ, σε καφετέριες!

       Αν εξαιρέσετε όμως τις αμέτρητες φορές που ακούτε τη συγκεκριμένη εορταστική μουσική αυτήν την περίοδο και ενίοτε κουράζεστε/εκνευρίζεστε, πρέπει να το παραδεχτείτε: σας αρέσει! Και σας αρέσει πολύ! Την περιμένατε πώς και πώς όλο το χρόνο! Γιατί;

Ουράνιο τόξο. Θησαυρός ή τέχνη της φύσης;

       Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας!       
       Η φύση ζωγραφίζει; Νομίζω το ουράνιο τόξο αποτελεί μια εντυπωσιακή απόδειξη περί αυτού. Έστω και αν η εν λόγω "ζωγραφιά" δεν είναι χειροπιαστή...
       Τι προκαλεί το ουράνιο τόξο;
       Μα φυσικά η λάμψη των χρυσών νομισμάτων που ξεχειλίζουν από το τεράστιο καζάνι των Ξωτικών!

Κύματα θύελλας: Τρεχάτε ποδαράκια μου!

       Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας!

       Πριν από λίγους μήνες, ο φίλος και Famelabber Νίκος Μουστάκας είχε την καταπληκτική ιδέα της προβολής του έργου των επιστημόνων/ερευνητών μας, ώστε να γνωρίζει το ευρύ κοινό με τι ασχολούνται στα εργαστήρια και τι φαινόμενα μελετούν.

       Κάνοντας, λοιπόν, την αρχή σήμερα, έχω την τιμή να φιλοξενώ συνέντευξη της πολύ καλής φίλης και ερευνήτριας στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), της Δάφνης Σιφνιώτη. Η Δάφνη μας μίλησε για το φαινόμενο των κυμάτων θύελλας, αρκετά επίκαιρο μετά και από τον καταστροφικό τυφώνα στις Φιλιππίνες πριν μερικές ημέρες.

       Ας την ανακρίνουμε λοιπόν!

Leonardo da Vinci.

       Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας!
       Εδώ και λίγες εβδομάδες γίνεται μια έκθεση σε κάποιο πολιτιστικό κέντρο στην πρωτεύουσα για τον Leonardo da Vinci. Με αφορμή λοιπόν αυτό το δρώμενο, σκέφτηκα να μιλήσουμε λίγο για αυτό το φαινόμενο της εποχής της Αναγέννησης.
       Ποιος ήταν λοιπόν ο Leonardo da Vinci; Ε, τι, εγώ θα σας πω; Δηλαδή θέλετε να μου πείτε ότι δεν έχετε φάει ποτέ σοκολατάκι Τζοκόντα με την φάτσα εκείνης της κυρίας στη συσκευασία, που πάει να χαμογελάσει, αλλά είναι και λίγο συγκρατημένη; 

Σκορπιός με καρκίνο ταιριάζουν; Τοξικοί δεσμοί με γεύση...δηλητήριο!

       Σκορπιός: το γιγαντιαίο εκείνο ζώο με τις ατσάλινες δαγκάνες και την τεράστια ουρά με το θανατηφόρο δηλητήριο!

Εικ. 1: Σκορπιός του γένους Centruroides exilicauda (Arizona bark scorpion) (Πηγή)

       Τι; Δε σας πείθει η φωτογραφία; Σίγουρα μερικοί από εσάς έχετε συναντήσει το «τρομακτικό» αυτό αρθρόποδο και δυστυχώς, ενδεχομένως, κάποιοι να είχατε και μια δυσάρεστη και επώδυνη εμπειρία από το τσίμπημά του.
       Οι στατιστικές λένε πως για κάθε άτομο που πεθαίνει από δάγκωμα δηλητηριώδους φιδιού, δέκα άτομα έχουν την ίδια τύχη εξαιτίας του δηλητηριώδους σκορπιού!

Αρτεσιανό πηγάδι: Όταν το νερό αψηφά τη βαρύτητα...

       Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας!
       Φαντάζομαι είναι γνώριμη στους περισσότερους - ειδικά στους λίγο παλαιότερους, μα και σε όσους πιθανόν έχουν κατοικία σε χωριό - η εικόνα του πηγαδιού.

Εικ. 1: Πηγάδι στα Μεσόγεια Αττικής (Πηγή: Γεωλογίσκος)

       Πρόκειται για μια κατασκευή, ένα τεχνητό άνοιγμα στο έδαφος με σκοπό την πρόσβαση στο νερό που κρύβεται κάτω από τη γη, το υπόγειο νερό όπως ονομάζεται. Τα πηγάδια έχουν συνήθως κυκλικό σχήμα, η διάμετρός τους κυμαίνεται από 1,5 έως 5 m και το βάθος τους δεν είναι μεγαλύτερο των 15 m (σπάνια ξεπερνούν τα 40 m).
       Γιατί ανοίγουν οι άνθρωποι όμως τέτοιες μεγάλες τρύπες στη γη;

Δεν ήξερες...Δε ρώταγες;!

       Χαχα! Την πατήσατε! Θα γίνετε επιστήμονες τώρα θέλετε - δεν θέλετε!
       Μετά από βαθιά και ώριμη σκέψη, αποφάσισα να σας μεταδώσω το πάθος μου για την επιστήμη...Ναι, ναι, ακριβώς Νατάσα, αυτό σημαίνει ότι θα μιλάω όσο θέλω για πράγματα που με εξιτάρουν, που θαυμάζω, που χαζεύω με τις ώρες γύρω μου στην φύση ή τον ουρανό. Ή στο υπέδαφος. Και όχι μόνο...
       Σας προσκαλώ λοιπόν να με συνδράμετε.
      Αυτό το ιστολόγιο απευθύνεται σε όσους διψάνε να μαθαίνουν επιστημονικά πράγματα.
      Καλώς ήρθατε πιτσιρίκια, μαθητές, φοιτητές, μαμάδες και μπαμπάδες και βετεράνοι της ζωής! 
      Θα συζητάμε διάφορα επιστημονικά θέματα με τρόπο που να σας κάνει να νιώθετε επιστήμονες και να "ψήνεστε" να το ψάξετε παραπάνω και μόνοι σας.
      Φυσικά θα υπάρχουν και θέματα γενικότερης φύσης, με προσπάθεια όμως να περιστρέφονται γύρω από την επιστήμη. Ευελπιστώ, επίσης, να φιλοξενήσω ερευνητές, οι οποίοι θα μας εξοικειώσουν με το αντικείμενο της έρευνάς τους και θα μας ξεναγήσουν σε εξειδικευμένα επιστημονικά πεδία.
      Στόχος; Να κάνουμε τα δύσκολα, εύκολα και κατανοητά αλλά πάντα επιστημονικά!
Καλή διασκέδαση!

Δείξε μου το δώρο σου να...σου πω ποιος είσαι!

       Φανατικοί και μη οπαδοί της επιστήμης, γεια σας και χρόνια πολλά! Εύχομαι υγεία και χαμόγελα για σας και τους αγαπημένους σας!
       Τι προκαλεί το μεγαλύτερο άγχος και ανησυχία στον κόσμο κατά τη διάρκεια των γιορτών; Οι γυναίκες φοβούνται μην πάρουν κιλά από τα μελομακάρονα που "τάραξαν" τα Χριστούγεννα. Τα πιτσιρίκια ανησυχούν μήπως δεν προλάβει ο i-Βασίλης να μοιράσει τα δώρα σε όλους. Μα...μισό λεπτό! Αυτό το έχει ήδη απαντήσει η "επιστήμη" των Χριστουγέννων!
       Κατανοητές αυτές οι ανησυχίες, αλλά εγώ τρέμω μία και μόνο ιδέα: να μην αρέσει το δώρο που θα κάνω σε κάποιον! Ώρες ατελείωτης σκέψης, μελέτης και σχεδιασμού για το τι ταιριάζει σε ποιον, πού πρέπει να πάω να το πάρω, πώς θα το προσφέρω, πότε, πώς θα αντιδράσει, θα του αρέσει ή θα το ανοίξει και μετά θα κοιτάζει αδιάφορα από την άλλη μεριά, μιλώντας για άσχετα θέματα...ή ακόμη χειρότερα, θα με κοιτάξει με βλέμμα αγριεμένο;